Dat zei prof. dr. A. van de Beek gisteren op de voorjaarsvergadering van hervormd-gereformeerde emeritipredikanten en predikantsweduwen, in Hoevelaken. Hij hield een lezing over ”Mompelende goden in een tijd dat geloof weer mag”.

Met de typering ”mompelende goden” doelt de emeritus hoogleraar symboliek op allerlei vormen van religiositeit buiten Christus. Hij baseert zich hierbij op de profeet Jesaja. „Hoofdstuk 8 spreekt over geesten, die piepen en brommen uit de onderwereld. Achter je rug, onder je voeten of diep in je hart.”

Er wordt veel over God gesproken, aldus de theoloog. In het „harde atheïsme” van Dawkins, of in de context van de islam in de Nederlandse cultuur. Aan de andere kant is er „een zoektocht naar het geestelijke, naar een geheimenis, een spiritualiteit die belangrijker is dan het aardse en lichamelijke.”

Die geheime krachten zitten volgens dr. Van de Beek niet alleen in waarzeggerij of meditatie, maar ook in opvattingen over het geestelijke en lichamelijke. Hij haalt als voorbeeld aan hoe het in New York in de mode raakt dat meisjes twee vriendjes hebben. „Eentje voor de seks en eentje om echt mee te kunnen praten.”

De kerk voegt zich volgens prof. Van de Beek te veel in het voetspoor van de mompelaars. Hij noemt de historisch-kritische methode van lezen en de hermeneutiek, de Schriftuitleg en de preek. „Hier maakt de lezer een compositie van de tekst. Het gaat niet om de Schrift zelf. Uiteraard moet de lezer geraakt worden door een preek, maar dat moet wel door luisteren naar de Schrift zelf.”

De kerk is te veel gericht op het aardse leven, stelt de hoogleraar. Hij zet echter geen program neer. Wel geeft hij enkele lijnen. In steekwoorden: „Durven praten en helder praten in de kerk, recht verstaan van het werk van de Geest en een ander zicht op de kerk, haar ambten en liturgie.” Over het begrip kerk schrijft hij momenteel een boek.

Ook een frequente avondmaalsviering kan een tegenstem bieden aan de „mompelende goden van deze tijd”, stelt de emeritus hoogleraar. Hij keurt een avondmaalsviering eens in de drie maanden af. „We zeggen dan al snel: Dat voorkomt sleur. Maar ik hoef tegen m’n vrouw niet te zeggen: Eén keer in de drie maanden kom ik bij je eten, anders wordt het sleur. We moeten liefst dagelijks de dood van Christus gedenken. In ieder geval wekelijks.”

Christus’ verhoging

Prof. dr. W. Verboom spreekt over de verhoging van Christus, naar aanleiding van Johannes 12:32. De verhoging betekent dat Christus aan het kruis genageld werd. „Hij toont Zich aan ons in het gewaad van het tegendeel. De buitenkant roept wellicht meelij op, maar de binnenkant vraagt om geloof. Daar gaat het om.”

De verhoging in vernedering stoot volgens prof. Verboom de duivel van de troon en trekt de mens naar zich toe. „De trekkracht van Jezus’ liefde is sterker dan die van de duivel.”

Dat is ook voor predikanten van belang, die te maken kunnen krijgen met eenzaamheid, ziekte en verlies. „Als we getrokken worden door Jezus, delen we in Zijn verhoging en in Zijn vernedering. We zijn het zaad dat valt in de aarde. We moeten sterven. Het lijden van de tegenwoordige wereld weegt echter niet op tegen de heerlijkheid die ons geopenbaard zal worden.”