Commentaar: Mist rond mislukte evacuatie
Veel evacuaties vanuit Libië verliepen goed, behalve die ene. De bemanning van een Nederlandse helikopter werd bij de landing op het strand bij de Libische plaats Sirte door legereenheden van Gaddafi met open armen ontvangen, om vervolgens in de boeien te worden geslagen. Daarmee mislukte het ophalen van een Nederlandse man en een Zweedse vrouw. Hoe kon dat misgaan?
Natuurlijk, ook hier geldt: het uiteindelijke resultaat telt. De Nederlandse burger en de Zweedse vrouw zijn inmiddels vrij. En de drie militairen die met de heli vlogen ook. Dus alle reden om tevreden te zijn. Ja, jammer dat we een toestel kwijt zijn omdat de Libische autoriteiten de helikopter als aandenken houden. Het gaat weliswaar om een oudje, maar toch.
Toch is het al te simpel om te zeggen dat het critici niet moeten zeuren om het ene vlekje op de reeks van evacuaties. Daarvoor is er nog steeds te veel onduidelijk, ook na de brief die de regering gisteren naar de Kamer stuurde. Zo blijft een vraag waarom Nederland ervoor koos de evacuatie uit te voeren zonder overleg met de Libische autoriteiten. Dat is immers wel gebruik. Zowel ons land als andere landen hadden in de dagen ervoor met medewerking van de Libische autoriteiten burgers opgehaald. Wat was de reden dat die afstemming er nu niet was geweest? Het argument dat de gelegenheid om de twee mensen op te halen zich voordeed op een moment dat het overheidskantoor in Libië gesloten was, is weinig overtuigend.
Evenzo blijven er vragen omtrent de identiteit en positie van de man die ineens moest worden opgehaald. Wat is de reden dat er zo geheimzinnig wordt gedaan? Waarom had zijn werkgever zijn paspoort in de kluis op het hoofdkantoor in Tripoli liggen? Dat gold kennelijk niet voor andere werknemers van het bedrijf die ook halsoverkop het land verlieten. En wilde de man eerst zelf niet vertrekken en het land pas verlaten nadat hij door zijn werkgever onder druk was gezet? Het is begrijpelijk dat de Kamer daar wat meer duidelijkheid over wil.
Nijpender is echter de vraag wat er nu precies op de ministeries gaande is. Buitenlandse Zaken wilde de betrokken man graag Libië uit hebben. Terzijde, dat zegt ook iets. Het ministerie van Defensie stond niet te trappelen. Bij de afweging waren belangrijke militairen niet betrokken. Er waren ook ambtenaren en militairen die hun bedenkingen hadden. Desondanks heeft Defensie niet klip en klaar tegen Buitenlandse Zaken gezegd dat ze de missie niet wilde uitvoeren. Dat geeft aan dat binnen het apparaat van Defensie niet alles loopt zoals het zou moeten. Helaas voor minister Hillen is dit niet het eerste signaal dat in die richting wijst.
Het kabinet neemt nu gezamenlijk de verantwoordelijkheid voor het mislukken van de evacuatie. Dat zou wel eens een poging kunnen zijn om Hillen en Rosenthal enigszins in bescherming te nemen. Beide hebben inmiddels enige reputatieschade opgelopen. Een nieuwe storm van kritiek vanuit het parlement zou dus forse gevolgen kunnen hebben. De Kamer wil echter duidelijkheid over de rol van beide bewindslieden. Dan moet er nog wel wat mist optrekken.