Commentaar: Moeder worden op je 63e: over alle grenzen heen
In het Medisch Centrum Leeuwarden beviel Tineke Geessink uit Harlingen maandag van een gezonde dochter. Dat zou geen nieuws zijn als de moeder niet 63 jaar oud was. Nooit eerder kreeg een vrouw in Nederland op zo’n hoge leeftijd een kind. De vaderlandse pers stond er dan ook –figuurlijk gesproken– met de neus bovenop. Vorige week gaf de hoogzwangere vrouw alvast een interview voor de NOS. Het gesprek werd meteen na de bevalling uitgezonden – kennelijk viel er wel iets uit te leggen.
In het interview gaf Geessink aan dat ze al heel lang een diepe kinderwens koesterde en dat ze daarom besloot alles in het werk te stellen om nog zwanger te worden. De medische wetenschap is intussen zo ver gevorderd dat zoiets inderdaad kan. De vraag is alleen of het wenselijk is. In Nederland geldt een leeftijdsgrens van 45 jaar voor dergelijke behandelingen en die is er niet voor niets. Er kleven grote risico’s aan een zwangerschap op hogere leeftijd voor zowel de moeder als voor het kind.
Tineke Geessink was dan ook aangewezen op de omstreden Italiaanse arts Severino Antinori. Hij is gespecialiseerd in vruchtbaarheidsbehandelingen van vrouwen boven de 50 jaar. Vaak gebruikt hij in een reageerbuis bevruchte eicellen van jongere vrouwen. Omdat Geessink alleenstaand is, had zij bovendien een zaaddonor nodig. Feitelijk is ze dus slechts de draagmoeder van een kind dat biologisch gezien het hare niet is. Je zou het een omslachtige manier van adoptie kunnen noemen.
Waarom dan toch deze omstreden stap genomen? In het NOS-interview gaf Geessink al aan dat het „misschien wel heel egoïstisch” is dat ze ondanks haar leeftijd toch graag zwanger wilde worden. Laat niemand luchtig doen over de kinderwens van een vrouw. Die zit diep verankerd in haar natuur en kinderloosheid kan een zwaar kruis zijn. Tegelijk mogen we nooit vergeten dat kinderen een geschenk van God zijn. Dat betekent dat er ethische grenzen zijn aan de vruchtbaarheidsbehandelingen die een vrouw kan ondergaan. De medische ontwikkelingen leveren steeds weer nieuwe dilemma’s op, zowel als het gaat om het begin als om het einde van het menselijke leven. Mag je een hormoonbehandeling ondergaan? Is ivf Bijbels verantwoord? Dat zijn geen gemakkelijke vragen en gemakkelijke antwoorden zijn ook niet voorhanden.
In het geval van Geessink zijn de grenzen echter duidelijk overschreden. Een vrouw die biologisch gezien niet meer in staat is kinderen te krijgen en bovendien geen man heeft, vraagt de medische wetenschap haar alsnog, hoe dan ook, een kind te geven. Daarmee miskent zij dat nieuw leven van God als Schepper afkomstig is en verliest ze ook de belangen van het kind uit het oog. De wetten van de natuur zijn immers met wijsheid in de Schepping gelegd, ze kunnen niet straffeloos worden genegeerd.
Het is daarom goed dat in Nederland de leeftijdsgrens van 45 jaar geldt voor vruchtbaarheidsbehandelingen – al is het alleen maar om medische redenen. En het zou goed zijn als hierover in Europees verband afspraken werden gemaakt, zodat grensoverschrijdend gedrag als dat van Geessink kan worden tegengegaan.