Het is voorbij met het luizenleven. Tenminste, als het aan het Landelijk Steunpunt Hoofdluis (LSH) ligt. Deze stichting –opgericht door ervaringsdeskundigen, zoals ouders met kinderen op school– vindt dat hoofdluis in deze tijd helemaal niet meer voor zou hoeven te komen. Toch wordt nog jaarlijks 15 procent van de kinderen tussen de 4 en de 12 jaar besmet.

Woensdag werd er daarom voor de tweede maal een door het LSH georganiseerde luizendag gehouden. De basisscholen die daaraan meededen, riepen ouders op om massaal de haren van hun kinderen schoon te kammen op de dag voor de luizendag. Op de luizendag zelf werden de kinderen op school gecontroleerd. „Als iedereen meedoet en als iedereen zijn werk doet, kan Nederland op één dag luisvrij zijn”, zegt Ingrid Ligthart, voorzitter van het LSH. „Maar dat is een utopie natuurlijk.”

Hoe is de stand van zaken na Luizendag 2011? „Er zijn toch nog luizen gevonden”, zegt Ligthart. Maar dat had ze wel verwacht. „Je moet de luizendag vooral zien als een ludieke manier om de aandacht te trekken, ook preventief. Ouders worden meestal pas alert als hun kind al luizen heeft. Dan raken ze in paniek. Wij vinden dat alle ouders moeten weten wat er van hen verwacht wordt. Met onze campagne houden we die kennis fris.”

Vergeleken met vorig jaar deden er de afgelopen week iets meer basisscholen mee. „Dit jaar waren het er een kleine 200. Maar als je bedenkt dat er 7000 basisscholen in Nederland zijn, is er nog veel te doen. Een iets actievere houding van ons allemaal zou heel veel schelen.”

Op haar website schrijft de stichting te streven naar een daling van het aantal besmettingen van 15 naar 1 procent in 2014. Dan is het tijd voor een luizenfeest.

Hoe komen we eraan?

„Hoe komt een aarm mense aan luzen?” antwoordt Lammechien –de grote zus in ”Bartje” van Anne de Vries– op de vraag van moeder hoe ze toch aan die lekkere leverworst komt. De luizenvraag is een klassiek retorische. Je verwacht er geen antwoord op.

Maar er is wel íéts over te zeggen. De beestjes zoeken niet alleen arme mensen op; zo- veel is ondertussen wel duidelijk. Hoofdluis is geenszins het gevolg van een onhygiënische levenswijze. De Pediculus humanus capitis prefereert daarentegen zelfs schoon en gewassen haar boven een vieze vette coupe.

In de landelijke Richtlijn Hoofdluis is het advies voor een grondige schoonmaak van het huishouden dan ook recent ingetrokken. Dat scheelt een hoop drukte en stress. En al dat gedesinfecteer heeft waarschijnlijk ook weinig zin. „De hoofdluis wordt hoofdzakelijk overgebracht door direct haar-haarcontact. De rol van overdracht via kammen, mutsen, jassen, petten, sjaals, koptelefoons, knuffels en beddengoed is nooit wetenschappelijk aangetoond.”

Luizen springen niet, ze lopen over. Van haar naar haar blijkbaar. Misschien moeten we alle betekenisloze geknuffel eens gaan vermijden. Elkaar maar een- in plaats van driemaal de wang aanbieden, om te beginnen. Twee zoenen minder, twee luizen armer.

‘

Hoe komen we ervan af?

Mensen die ten strijde willen trekken tegen hoofdluis kunnen kiezen voor de netenkam of voor een chemisch bestrijdingsmiddel. Het Landelijk Steunpunt Hoofdluis ontwikkelde een vijfstappenplan voor beide methodes. De natkammethode is nogal arbeidsintensief, maar wel goedkoop. Bovendien hoef je geen schadelijke middelen te gebruiken.

1. Voorbereiding

Bewerk eerst de haren van het hele gezin met een netenkam ter controle. Doe dit boven een wit vel papier of boven de wastafel, zodat eventuele onreinheden je niet ontgaan. Luizen zullen op het papier vallen als grijsblauwe of roodbruine spikkels. Neten (eieren) zijn kleiner en plakken meer vast aan het haar. Wie exact wil weten hoe een en ander eruitziet, kan op de website van het LSH een griezelig duidelijk filmpje bekijken.

2. Behandeling

Was het haar met gewone shampoo en spoel het uit. Breng vervolgens ruim crèmespoeling aan in het haar en spoel die niet uit.

3. Kammen

Eerst goed doorkammen met een gewone kam. Vervolgens met een goede netenkam alle luizen en neten verwijderen. Neten zijn plakkerig en lastig, dus die kun je eruit knippen of tussen twee nagels van het haar aftrekken. Door het haar nat te maken met een mengsel van warm water en azijn laten de neten beter los. Dit karweitje kost al snel twintig minuten per hoofd. Om alle haren te kunnen kammen, moeten er minstens dertig slagen gemaakt worden, afhankelijk van het formaat haardos. Voordat er een nieuw gezinslid onder handen wordt genomen, is het slim om de kam even uit te koken.

4. Informeer de omgeving

Waarschuw bij de vondst van luizen de school, de ouders van vriendjes en vriendinnetjes en verenigingen of clubs. Ook daar moet gecontroleerd worden.

5. Blijf alert

Blijf de eerste twee weken dagelijks kammen. Als je opnieuw (levende) hoofdluizen bij gezinsleden constateert, volg je het stappenplan opnieuw vanaf 1. Blijf na veertien dagen alle gezinsleden één keer per week controleren met de netenkam, zeker zolang er hoofdluis heerst.

www.landelijksteunpunthoofdluis.nl