En om Ger Top, de tante van veehouder Henk van den Brink, die in onvervalst dialect haar mening geeft over het onderzoek naar de MKZ-crisis in Kootwijkerbroek, dat nu al tien jaar duurt.

Soms bleef het maandagavond juist doodstil in de volle zaal, waar pakweg 600 Kootwijkerbroekers de documentaire ”Mannenbroeders van Kootjebroek” bekeken. Zoals wanneer boer Jurgen Schreuder bekent dat hij in 2001 heeft begrepen dat een mens tot doodslag in staat is. „En je moet weten dat ik me normaal bezighoud met leblammetjes.”

Betrokkenen blikken in de film terug op de ruimingen van koeien en varkens in 2001 in Kootwijkerbroek. In het dorp braken destijds rellen uit omdat de inwoners niet geloofden dat er mond-en-klauwzeer (MKZ) heerste. In heel Nederland werden tussen eind maart en mei ruim 260.000 dieren gedood.

Kootwijkerbroek klapt. Filmmaker Geertjan Lassche krijgt een applaus, maar ook staatssecretaris Bleker, die de voorvertoning maandagavond bijwoonde.

Het beeld dat Bleker bij zal blijven is dat van Ger Top, zegt hij na afloop, de strijkende vrouw met schort. Ze zegt eerst dat het onderzoek naar de vraag of er MKZ was in Kootwijkerbroek nu lang genoeg heeft geduurd, maar vindt óók dat de waarheid en het recht moeten zegevieren. „Zij vraagt zich af: Moet je wel doorgaan? Anderzijds moet je je recht halen. Ik denk dat ze het dilemma van veel mensen verwoordt.”

Bleker is „niet bang” om zich in het hol van de leeuw te wagen. „Ik denk niet dat deze mensen een antioverheidshouding hebben. Helemaal niet.”

In zijn toespraak na de documentaire zegt Bleker dat hij hoopt dat het boek voor Kootwijkerbroek dicht kan nog tijdens zijn periode als staatssecretaris. „Het recht moet zijn loop hebben en duidelijkheid moet er komen, waar die ook uit bestaat.”

Behalve op recht „in formele zin” hoopt Bleker ook „dat we elkaar recht in de ogen kunnen blijven kijken; dat is de morele norm.” Daarbij „hebben we wel wat steun nodig”, besloot Bleker, met een verwijzing naar de speech van Lau Jansen (Stichting Onderzoek MKZ Crisis Kootwijkerbroek), die opriep tot gebed voor de kwestie.

Vrijdag is er een hoorzitting in Den Haag. Dan start de inhoudelijke beoordeling over de juistheid van de laboratoriumgegevens uit 2001. „We gaan dus nu voor het eerst inhoudelijk kijken of de laboratoriumtesten wel klopten, en of daaraan de juiste conclusies zijn verbonden”, aldus Jansen. Volgens hem komt vrijdag de ontknoping. „Het is spijkerhard dat het departement aan de testen in de uitslagfax een conclusie heeft verbonden die niet te rechtvaardigen valt door de onderliggende bevindingen. De besmetverklaring van Teunissen is onterecht en de ringruiming is onrechtmatig.”

Stoppen met het onderzoek voordat de waarheid is achterhaald is voor hem geen optie – of tante Ger dat nu voorstelt of oud-SGP-leider Van der Vlies, die dat maandag opperde in deze krant. „Ik heb een heel simpele boodschap voor hen: we beginnen nu pas met wat in 2001 al had moeten gebeuren. En dat is niet ónze keus, dat is het gevolg van het feit dat het ministerie heeft gehandeld in strijd met het verdedigingsbeginsel, een beginsel dat een grondbeginsel is van het gemeenschapsrecht van de Europese Unie.”