Eppo Bruins is als directeur van technologiestichting STW al drie jaar nauw betrokken bij de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen. En als lid van een van de baptistengemeente in Alphen aan den Rijn laat hij zich leiden door de Bijbel. Ook op zijn werk.

Hoe beïnvloedt uw christelijke achtergrond uw functioneren bij STW?

„Ik zet bijvoorbeeld niet gauw een grote mond op; ik hecht aan integer handelen. Mijn stijl van leidinggeven sluit nauw aan bij mijn persoonlijkheid en mijn geloofsbeleving.

Dat neemt niet weg dat leidinggeven voor mij een voortdurende worsteling is, misschien meer dan voor een niet-christen. Ik wil staan voor mijn principes en mijn ethische grenzen. Of iemand mij aardig vindt of niet, vind ik minder belangrijk.”

Op welk gebied zouden uw opvattingen kunnen botsen met uw werk?

„Ik zou bijvoorbeeld slecht uit de voeten kunnen met subsidieaanvragen voor experimenten met foetussen of proeven die dierenleed veroorzaken. Maar de Nederlandse wetgeving is op dat gebied gelukkig strak geregeld.”

U bent wetenschapper en christen. Volgens veel van uw collega’s bijten die twee elkaar.

„Nee. Alles wat ik als wetenschapper doe, blijft tot op zekere hoogte voorspelbaar; ik verwacht dus geen wonderen. Dat strijdt echter niet met mijn geloof. Evenmin hoeft een wetenschapper van zijn geloof af te vallen wanneer hij God niet tegenkomt tijdens zijn onderzoek.”

Is er dan geen verschil tussen een christenwetenschapper en een atheïst?

„Een atheïst en ik kunnen dezelfde waarneming doen, maar toch gaan we er totaal anders mee om. Een atheïst zal zeggen: „Ik snap weer wat meer.” Maar een christen ziet in de waarneming de hand van zijn Schepper: „Wat heeft Hij het mooi gemaakt.” Kortom: hoe je met de feiten omgaat, is een kwestie van geloof.

Ik kan mijn wetenschappelijke beleving aanduiden met het woord ”verwondering”. Dat is mijn interpretatie van mijn waarnemingen.”

Kan de wetenschap het bestaan van een Schepper bewijzen?

„God is te kennen uit zijn Woord en uit de schepping. De natuurkundige wetmatigheden hebben wel een zekere elegantie, maar ze kunnen het Godsbestaan nooit bewijzen.” Fel: „Nu niet, nooit.

Het valt me overigens op dat Genesis 1 heel zuinig is met het woord ”scheppen”. Voor mij blijkt daaruit een duidelijk verschil tussen scheppen en het maken van bomen, planten en dieren uit materie. Wij kunnen niet scheppen, er geen materie bij kleien.”

In hoeverre botst Genesis 1 met de wetenschap?

„Ik heb weinig op met wetenschappers die vanuit de wetenschap het gelijk van de Bijbel proberen te bewijzen. Genesis is te rijk om het tot een kalender te reduceren. Ik vind het jammer dat sommigen dat toch doen. De leeftijd van de aarde is voor mijn geloof niet belangrijk. Ik noem mezelf dus geen creationist.”

Is Genesis 1 dan wel waar?

„Jazeker. Genesis 1 is 100 procent waar, maar het is geen wetenschappelijke beschrijving van de waarheid. Genesis vertelt wel dat de mens naar Gods beeld is geschapen, man en vrouw. Ook laat het zien dat God te kennen is en een relatie met ons wil.”

Is Intelligent Design wel een wetenschappelijke optie?

Bruins staart even voor zich uit. Bedachtzaam: „Nee. De enige uitdaging die ik daarin als wetenschapper en als christen zie, is te wijzen op systemen die zo ingewikkeld zijn dat we niet begrijpen hoe ze via een toevalsproces zouden kunnen zijn ontstaan.

Je kunt echter nooit wetenschappelijk bewijzen dat er een intelligente ontwerper achter zit. Evenmin kun je aantonen dat een complexe structuur via toeval is ontstaan, hooguit dat die route onwaarschijnlijk is.

Ik zeg dus niet dat Intelligent Design onzin is, maar wetenschappelijk gezien kan ik er niets mee.”

In hoeverre is wetenschap eindig?

„Lastige vraag.” Bruins denkt even na. „De afgelopen eeuw werden de structuren die natuurkundigen en chemici onderzochten steeds kleiner. Met de huidige nanowetenschappen hebben we daar wel een grens bereikt.

Ik verwacht veel van de integratie van nanotechnologie, chemie, ict en biologie. Met die kennis over de bouwstenen kunnen we straks op een slimme manier nieuwe producten maken.”

Voor veel mensen is die integratie een horrorscenario.

„Begrijpelijk. In de afgelopen jaren is een kikker bij wijze van spreken ontleed tot de kleinste deeltjes, de atomen. Sommige nanowetenschappers pretenderen uit de atomen weer een kikker te kunnen bouwen. Daar heb ik als christen moeite mee. Leven is voor mij zo heilig, dat ik me niet kan voorstellen dat ze zoiets voor elkaar zullen krijgen. De wereld is meer dan legoblokjes.”

Wordt de ruimte voor christenen in de wetenschap kleiner?

„Ik zie een maatschappelijke tendens dat het geloof beschouwd wordt als iets voor binnenshuis, liefst met de gordijnen dicht. Ik noem dat de dominantie van cynisme en onverschilligheid: „Het zal me worst zijn wat je gelooft, zolang je er míj maar niet mee lastig valt.” Maar ik word als christen niet beknot in mijn wetenschappelijk functioneren.”

Geldschieter

Technologiestichting STW is de grootste Nederlandse financier van technisch wetenschappelijk onderzoek. „We zetten elk jaar 80 miljoen euro om”, aldus directeur Eppo Bruins. „We financieren daarmee 700 projecten, van life sciences (sociale en levenswetenschappen, BvdD) tot elektronica.”

Hij verwacht niet dat de overheid in dat budget zal snijden, omdat het kabinet innovatie tot speerpunt heeft verheven. Extra geld vraagt de STW-directeur ook niet. „Het is financieel een krappe tijd.”

Minister Verhagen van Innovatie zal in mei negen topsectoren aanwijzen. Binnen die sectoren wil STW haar geld verdelen.

Bij elke subsidieaanvraag betrekt STW het bedrijfsleven. Bruins: „Wij brengen onderzoekers en bedrijven bij elkaar rondom kennis en niet slechts rondom een zak geld. Die filosofie maakt het werk van STW best bijzonder.”