Het huishoudboekje van een piratenonderneming
Wat verdient een gemiddelde piraat nu eigenlijk met zijn subversieve activiteiten? Het baantje moet behoorlijk lucratief zijn, want de gevreesde arm van de piraterij strekt zich steeds verder uit over de zeeën voor het Oost-Afrikaanse Somalië. Vorige week kwamen meer dan 100 afgevaardigden van 45 landen en internationale organisaties als de NAVO, de Verenigde Naties en de Afrikaanse Unie in Denemarken bijeen om het fenomeen nog eens van alle kanten te bezien en krachtige maatregelen te nemen. Ze besloten onder meer tot de oprichting van twee piratengevangenissen in de Somalische regio Puntland. Momenteel zitten er niet minder dan 820 piraten vast in zestien verschillende landen.
Piraterij is een riskante bezigheid, maar blijkbaar voor velen het risico waard. Wat het oplevert? Een Amerikaans onderzoeksbureau, het United States Institute of Peace, heeft een poging gedaan op die vraag een antwoord te vinden. Nu zijn ook de inkomsten in de piratenbranche inflatiegevoelig, maar het Amerikaanse onderzoek uit 2009 geeft nog altijd een aardig beeld van het huidshoudboekje van een zeerover.
Ook een piraat heeft kosten en baten. Een gemiddeld ‘piratenbedrijf’ bestaat volgens het onderzoek van het Institute of Peace uit een investeerder en twaalf man personeel die vier boten tot hun beschikking hebben. Het jaarlijkse inkomen van de onderneming berekent het instituut op zo’n 600.000 dollar (428.000 euro). Geïnvesteerd moet er worden in een buitenboordmotor, wapens, munitie, ladders, werpankers en navigatiesystemen. Kosten: 15.000 euro. Daarbij komen lopende onkosten voor zaken zoals voedsel, zorg voor de gegijzelden, smeergeld voor de autoriteiten (begroot op 128.000 euro) en bijkomende posten. Dat kost bij elkaar toch al snel op een slordige 228.000 euro, aldus de Amerikanen.
Blijft over een jaarlijkse winst van een kleine 200.000 euro. De directeur-investeerder strijkt een royaal bedrag van bijna 86.000 euro op, waarna er voor de individuele piraat nog geen 10.000 euro overblijft. Voorwaarden voor deze inkomsten zijn drie succesvolle kapingen per jaar, waarvan er twee resulteren in de uitbetaling van losgelden. Verder wordt er bij de berekeningen uitgegaan van negen pogingen in 208 werkdagen. Deze aannames zijn overigens niet zomaar nattevingerwerk, maar gebaseerd op gegevens van het Internationaal Maritiem Bureau.
Zeker voor Somalische begrippen is die 10.000 euro een heel mooi bedrag, maar het is wellicht toch minder dan veel buitenstaanders verwachten als ze de hoogten van de betaalde losgelden horen. De belangrijkste profiteurs zijn de financiers, die verder mooi op de achtergrond blijven. De zzp’er (zeerover zonder personeel) bestaat allang niet meer. Volgens een rapport van de Europese Unie uit 2009 zijn er negen verschillende piratengroepen actief in Somalië. Zij hebben de kustlijn van Somalië opgedeeld in verschillende werkgebieden.
De ‘gewone’ piraat is niet slecht af, maar is uiteindelijk maar voetvolk. „Het zijn arme mensen die slachtoffer zijn van de onrust in Somalië. Ze hebben geen duidelijke bron van inkomsten”, aldus mensenrechtenadvocaat Francis Kadima in The Africa Report van december/januari. Volgens hem zijn deze jongens helemaal niet geïnteresseerd in het grote geld, maar worden ze gebruikt. Kadima verdedigt tijdens rechtszaken piraten, wat zijn uitspraken in een bepaald licht zet, maar daarmee zijn ze nog niet per se (geheel) onwaar.
Het is inmiddels een cliché, maar de belangrijkste bestrijding van piraterij blijft liggen in de ontwikkeling van Somalië. Die gevangenissen zijn zinnig, want „geen land wil 300 tot 400 piraten vijftien of twintig jaar in gevangenissen laten loungen”, om het met de woorden van de Deense regeringsmedewerker Thomas Winkler te zeggen. De wortel van de problematiek ligt echter in de onderontwikkeling van Somalië. Maar ga daar maar eens ontwikkelen te midden van vijandig gezinde milities.
Reageren aan scribent? buza@refdag.nl
