Pleister

Patent op: 28 maart 1882

Het verhaal: De Duitse apotheker Paul Beiersdorf doet in 1882 een ontdekking. Hij ontwerpt een pleister die vrijwel geen irritatie veroorzaakt, goed plakt en zonder problemen te verwijderen is. Enkele decennia later ontstaan nagenoeg gelijktijdig in zowel de Verenigde Staten als in Europa ideeën om de wondbedekker te verbeteren. Het mooiste verhaal is afkomstig uit de VS. De Amerikaan Earle Dickson trouwt in 1920. Zijn kersverse echtgenote ziet kans om zich met de regelmaat van de klok in de keuken te verwonden. Dus legt Dickson pleisters met een zacht kussentje klaar in de keukenkast. En daardoor gaat het doekje voor het bloeden nog meer op de huidige pleister lijken.

Koffiefilter

Patent op: 11 juni 1908

Het verhaal: De Duitse huisvrouw Melitta Bentz ergert zich wild aan de restjes drab in haar koffie. Daarom strooit ze een hoopje gemalen bonen op een vel vloeipapier van haar zoon en giet er water op. De drab blijft achter en het bakje troost smaakt stukken minder bitter. Zo ontstaat de voorloper van het koffiefilterzakje. Niet dat de vondst al op de huidige bruine of witte zakjes lijkt. Het 13 centimeter hoge bakje van messing waar het filtreerpapier ingaat, bestaat uit drie componenten: een uitneembare waterverdeler, een filterhouder en een inlegzeef waarop het filtreerpapier zijn plek krijgt. Pas in 1936 maakt fabrikant Melitta een plastic houder met onderin een smalle opening. En in deze filter gaan zakjes zoals die nog steeds in elke supermarkt te vinden zijn.

Paraplu

Patent op: 23 november 1934

Het verhaal: Eigenlijk is de paraplu bedoeld tegen de zon. Dat is nog terug te horen in de naam. Het Latijnse ”umbra” staat namelijk voor schaduw. Lange tijd is de paraplu alleen weggelegd voor dames. Pas halverwege de 18e eeuw beginnen mannen in Groot-Brittannië paraplu’s te gebruiken. Hans Haupt bedenkt in 1934 een variant die niet alleen opvouwbaar, maar ook inklapbaar is. Sinds de tweede helft van de 20e eeuw wordt de paraplu naast een handig gebruiksvoorwerp een echt modeaccessoire. Het duurste exemplaar ooit kost 50.000 dollar en is gemaakt van krokodillenleer.

Fopspeen

Patent in: 1949

Het verhaal: Een fopspeen, of zoals de Engelsen zo mooi zeggen een ”baby pacifier”, moet welhaast door een moeder zijn uitgevonden. Niets is minder waar: de siliconen speen zoals die anno 2011 in gebruik is, wordt bedacht door twee Duitse tandartsen. Al in de 16e eeuw krijgt een zuigeling tijdens een onbedaarlijke huilbui vaak een lap gedoopt in suiker of honing in de mond gestopt. Zo rond 1900 heeft de fopspeen al wel het uiterlijk van de huidige modellen. Het duurt nog tot 1949 voordat de Duitsers Adolf Müller en Wilhelm Baltes een siliconen speen maken die geen schade aan het gebit toebrengt.

Kleerhanger

Patent op: 25 januari 1904

Het verhaal: Wie precies de uitvinder is van de kleerhanger? Geen idee. Alleen al in de Verenigde Staten worden tussen 1900 en 1906 89 patenten aangevraagd. Een van de vele bedenkers van de kleerhanger is Albert J. Parkhouse. Als hij kletsnat en verkleumd op zijn werk arriveert, zijn alle haken aan de kapstok bezet. Hij pakt een stuk hout en maakt spontaan een kledinghanger. De dwarslat van het houten, metalen of kunststof knaapje heet de broekenstang en is een uitvinding van Elmer D. Rogers.

Knijper

Patent in: 1853

Het verhaal: De voorloper van de huidige wasknijper bestaat uit één stuk. De Amerikaan David M. Smith bedenkt het prototype voor de moderne wasknijper: twee delen, die verbonden zijn door een voorgespannen veer. Inmiddels heeft de knijper forse concurrentie gekregen van de wasdroger. Maar voor het echte voorjaarsgevoel horen de witte lakens toch echt aan de waslijn, vastgehouden door felgekleurde of houten knijpers. Overigens gebruiken niet alle Nederlandse vrouwen wasknijpers. In plaatsen als Volendam, waar de wind vaak vaak krachtig waait, klemmen ze de was vast tussen een dubbele waslijn.

Webtentoonstelling

Het Vitra Design Museum in het Duitse Weil am Rhein stelde de tentoonstelling ”Hidden Heroes” samen, een expositie die 35 alledaagse voorwerpen toont. Het idee achter de ontwerpen is vaak simpel én ingenieus. Die combinatie zorgt ervoor dat de voorwerpen niet meer weg te denken zijn.

De tentoonstelling zal verschillende landen aandoen. Nederland is het eerst aan de beurt. Tot 15 mei is ”Hidden Heroes” in het Designhuis te Eindhoven te zien.

Afreizen naar Eindhoven hoeft overigens niet. De voorwerpen en hun geschiedenis zijn ook online te bekijken op hidden-heroes.net. Het leuke aan de site is dat er nog steeds nieuwe helden worden bijgeplaatst.

www.designhuis.nl