De sfeer in de binnenstad van Caïro is al dagenlang grimmig. Niet alleen bestrijden betogers uit de kampen vóór en tegen Mubarak elkaar. Ook journalisten zijn het doelwit. Zo bleek donderdag dat GPD-journalist Harald Doornbos vanochtend vroeg aan de dood is ontsnapt. Agressieve pro-Mubarak-aanhangers dreigden hem de keel door te snijden.

„Schandalig en onacceptabel”, reageert oud-journalist Jos Strengholt per telefoon vanuit Caïro. Hij woont in een buitenwijk van de miljoenenstad, samen met zijn vrouw en 16-jarige dochter.

De agressie van de betogers tegenover journalisten heeft te maken met de neiging van Egyptenaren om de schuld voor interne problemen bij anderen te zoeken, denkt Strengholt, die van 1988 tot 1994 correspondent was in Egypte. „Ze zoeken een zondebok, een kop van jut. Demonstranten zeggen dat bijvoorbeeld de westerse media de betogers tegen Mubarak ophitsen. Het komt niet in de Egyptenaren op om de oorzaak van problemen in het land bij zichzelf te zoeken. Toen eerder dit jaar in Alexandrië een aanslag op een orthodox-koptische kerk werd gepleegd, was de reactie: „Dit is zo erg, dit moet wel van Al Qaida of Israël komen.””

Niet alleen westerse journalisten liggen onder vuur, tekent Strengholt aan. „Eerder al richtte de kritiek zich op de Arabische zender Al Jazeera. De gedachte is dat Al Jazeera toebehoort aan de emir van Qatar en dat hij een hekel heeft aan Egypte.”

Kan de agressie tegen journalisten te maken hebben met een driftige volksaard?

„Dat denk ik niet. Mensen zijn hier normaal gesproken niet geneigd anderen de hersens in te slaan.”

Worden westerse journalisten gezien als verlengstuk van Amerika of Israël en daarom belaagd?

„Dat zou kunnen. Het is een complex en ingewikkeld verhaal. De pro-Mubarak-aanhangers steunen een regime dat een vredesakkoord heeft gesloten met Israël en steun heeft van Amerika. Terwijl diezelfde aanhangers net als andere Egyptenaren kritisch zijn op Amerika en, eufemistisch gezegd, geen sterke liefdesgevoelens hebben voor Israël.”

Westerse media stellen dat pro-Mubarakbetogers met stokken en messen rondlopen en zich tegen journalisten keren.

„Ik heb zelf ook de neiging te denken dat pro-Mubarakbetogers de boel als eerste hebben opgehitst, maar zou daar wel meer bewijs voor willen zien.

Ik vind het te makkelijk om de pro-Mubarakaanhang af te schilderen als slecht en de anti-Mubarakbetogers als goed. In beide kampen zit gespuis. Ik sprak een vriend, een betrouwbaar figuur uit kringen van voorvechters van mensenrechten. Als ik zijn verhaal hoor, weet ik nog niet zo zeker of je de schuld zomaar alleen bij de pro-Mubarakbetogers kunt leggen. Ik vind het in ieder geval niet sinister dat mensen Mubarak steunen, omdat ze dan bijvoorbeeld verzekerd zijn van hun baan of salaris.”

Feit is dat het er afgelopen dinsdag, tijdens de massale betogingen in Caïro, rustig aan toe ging en dat de onlusten uitbraken met de komst van de Mubarak-aanhangers.

„Dat ligt voor de hand. Als je een menigte Feyenoord-supporters op de Coolsingel neerzet, heb je goede kans dat het rustig blijft. Zet je daar honderd Ajax-fans tussen, dan is er een veel grotere kans op rellen.”

De Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ) raadt journalisten af om naar Egypte af te reizen. Wat vindt u daarvan?

„Wie ben ik om me daarin te mengen? Ik zou zelf mijn gezondheid niet in de waagschaal stellen door als journalist nu stoer naar de binnenstad van Caïro te gaan. Het is daar een kruitvat, waar rechtvaardigen en slechten van allerlei richtingen elkaar treffen. Waar nu ook het gespuis naar toetrekt, mensen die graag met stenen gooien.

Er zijn natuurlijk tientallen media die de onlusten verslaan. Het is een concurrentieslag. Wie heeft de mooiste plaatjes en het smeuïgste verhaal? Ik kan me ook wel voorstellen dat dat irritatie bij de Egyptenaars veroorzaakt. Dat neemt niet weg dat ik veel bewondering en respect heb voor journalisten die zich nu in de binnenstad wagen.”