Het wordt volgens het Nibud niet alleen mager, maar ook ingewikkeld door het regeerakkoord. Het is moeilijk om een standaard koopkrachtplaatje te maken dat voor een grote groep geldt. Het Nibud denkt dat veel Nederlanders straks door de bomen het bos niet zullen zien en zonder hulp of voorlichting verkeerde beslissingen nemen.

Het Centraal Planbureau komt op een gemiddeld effect op de koopkracht van tussen de min driekwart en plus driekwart procent. Maar dat gemiddelde zegt heel weinig over de koopkrachteffecten van mensen binnen een groep, vinden de rekenaars van het Nibud. Individueel kan de koopkracht als gevolg van de maatregelen alleen al vele procenten lager en heel soms wat hoger uitpakken. En dan worden veranderingen in het leven van het individu nog niet eens meegenomen.

De 400 euro eigen risico per gezin voor de ziektekosten is daarvan het beste voorbeeld. „Je merkt er niets van als je nooit naar de dokter gaat, maar des te meer als iemand in het gezin ziekelijk is. Voor ingrepen in de WAO en de WW geldt hetzelfde. Als het jou aangaat, ben je slecht af”, constateert het Nibud.

Van een huishouden wordt meer eigen initiatief gevraagd. Waar zaken nu collectief worden geregeld en betaald, moet een huishouden straks veel meer zelf regelen. Commerciële marktpartijen kunnen gebruik gaan maken van de ongerustheid en onwetendheid van de consument, waarschuwt het Nibud. Ze kunnen bijvoorbeeld inspringen op de zorgkosten die uit het ziekenfonds gaan. Of een aanvullende verzekering aanbieden in geval van gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid, die nu nog via de WAO loopt. Kredietverstrekkers bedenken ongetwijfeld slimme producten om de nadelen van de beperking van de hypotheekrenteaftrek te omzeilen, verwacht het Nibud.

De lonen van ambtenaren stijgen driekwart procent per jaar. Maar van die stijging is in de portemonnee niets te merken door de inflatie. De laagste loonschalen leveren daardoor per maand 4 euro in, de hogere -twee keer modaal- 15 euro. Ook de uitkeringen stijgen iets, maar leveren door de inflatie weer in: per maand 6 euro.

De strengere eisen bij de WW betekenen dat een werkloze eerder in de bijstand komt, de veranderingen in de WAO dat er een inkomensterugval plaatsvindt en dat er kosten bij komen voor verzekering op onderdelen. Korting op de huursubsidie scheelt 21 euro per maand.

Het Nibud beraadt zich nog hoe het gaat voorlichten. „Het is uniek wat het aanstaande kabinet nu aanbiedt aan wirwar. Een kluwen, een zuiver beeld is er niet uit te halen. We zullen inspringen op wat in de markt wordt aangeboden. En we zullen kijken wat we preventief kunnen doen.”