Dat valt te lezen in het commentaar van de Algemene Rekenkamer (ARK) op het financieel jaarverslag van het Rijk. Het jaarverslag en het commentaar van de ARK zijn vanmiddag door minister Hoogervorst van Financiën aangeboden aan Tweede-Kamervoorzitter Weisglas.

Van de acht ministeries die hun zaken niet op orde hebben, heeft VROM de grootste problemen. Op basis van een steekproef schat de Rekenkamer dat daar voor 35 miljoen euro aan onrechtmatige huursubsidie is verstrekt. Oorzaak is een nieuw systeem van subsidie verstrekken dat in 2002 is ingevoerd en dat aanzienlijke opstartproblemen kende. De ARK stelt overigens wel vast dat de minister de Kamer goed over de problemen heeft geïnformeerd en alles op alles heeft gezet om ze op te lossen.

Uit het financieel jaarverslag van het Rijk blijkt dat de economische neergang doorzet. De neergang heeft te maken met een tegenvallende groei van de wereldeconomie, met het leeglopen van de ”bubble economy” en met forse loonstijgingen, waardoor de concurrentiepositie van Nederland „dramatisch verslechterde”, aldus minister Hoogervorst.

Het verlies van de concurrentiekracht heeft invloed op de overheidsfinanciën. Er werd in 2002 7,4 miljard euro minder ontvangen dan in de miljoenennota werd verwacht. Door de tegenvallende groei is het jaar 2002 afgesloten met een EMU-tekort van 1,2 procent. Bij het indienen van de begroting werd nog uitgegaan van een overschot van 1 procent.

In de zorgsector heeft, ten opzichte van de raming, „een gigantische kostenoverschrijding” plaatsgevonden. Het zogenaamde budgettair kader zorg is met 0,8 miljard euro overschreden. De oorzaak daarvan is, aldus Hoogervorst, dat het tweede paarse kabinet de budgettering van de zorg heeft afgeschaft zonder dat kostenbesparende maatregelen, zoals eigen risico’s of eigen bijdragen, zijn ingevoerd.

Het verschijnsel ”financieel jaarverslag van het Rijk” is een aantal jaren geleden ingevoerd om het parlement meer controle te geven op uitgaven en beleid van ministeries. In dit verslag moeten de ministeries, een halfjaar na Prinsjesdag, aangeven hoever ze zijn met de uitvoering van het voorgenomen beleid en hoeveel geld met welke beleidsmaatregel precies gemoeid is. De Tweede Kamer kan het kabinet daar dan op afrekenen. Het financieel jaarverslag moet elk jaar op de derde woensdag in mei (in Den Haag ook wel ”woensdag gehaktdag” genoemd) door het kabinet aan de Kamer worden aanboden.

Om het kabinet daadwerkelijk in mei te kunnen afrekenen op de voornemens van september, moet de systematiek van de miljoenennota nauwkeurig zijn afgestemd op de systematiek van het financieel jaarverslag. Het heeft de afgelopen jaren veel inspanningen gekost om tot die afstemming te komen. Dit jaar is dat voor het eerst gelukt, zegt Hoogervorst. „Voor het eerst werd in de begroting heel exact gevraagd wat we willen bereiken, wat we ervoor gaan doen en wat het mag kosten.”