Deze onderzoeksgegevens kwamen dinsdag naar voren tijdens het symposium ”Kinderen, seks en internet”, georganiseerd door Digivaardig en Digibewust, het Bureau Nationaal Rapporteur Mensenhandel, het Meldpunt Kinderporno op Internet, Ouders Online en Mijn Kind Online.

Een kwart van alle tienjarigen heeft wel eens porno op internet gezien, en meer dan de helft van alle tieners is uitgenodigd om zich uit te kleden voor de webcam, stelden de organisatoren van de drukbezochte bijeenkomst. „Niet dramatiseren, niet bagatelliseren”, was echter de boodschap van prof. dr. P. Nikken, sinds 1 januari Nederlands eerste hoogleraar mediaopvoeding –aan de Erasmus Universiteit Rotterdam–, en onderzoeker dr. J. Peter van de Universiteit van Amsterdam.

„Veel boeken over dit onderwerp laten een sterke mening horen, die echter vaak slecht wordt onderbouwd”, vond Peter. Uit onderzoeken die hij de achterliggende zes jaar uitvoerde, blijkt dat een groot deel van de jongeren niet naar pornofilms op internet kijkt. „Het is zelfs een meerderheid die dat van zichzelf zegt. Sommigen zullen het sociaal wenselijke antwoord geven, maar het is in elk geval niet zo dat alle jongeren ermee bezig zijn. Jongens kijken er vaker naar dan meisjes, ook omdat meisjes veel eerder last hebben van schuldgevoelens. Leerlingen van hogere opleidingen kijken meer naar porno dan die op lagere opleidingen. Jongeren met een homoseksuele oriëntatie zoeken relatief vaak naar porno op internet.”

Media geven een vertekend beeld van seksualiteit. Internetpornografie leidt er dan ook toe dat vrouwen als seksobject worden gezien en dat jongeren gaan denken dat liefde en een relatie niet nodig zijn voor seksualiteit, zo blijkt uit de onderzoeken.

De meeste jongeren zien seksualiteit echter nog altijd als iets wat in een relatie thuishoort. Het beeld van jongeren als „de pornogeneratie” is volgens Nikken en Peter dan ook te ongenuanceerd.

Als mensen echter keer op keer met pornografische beelden worden geconfronteerd, slijpen die wel in. Dat leidt tot lossere opvattingen, tot stereotype beelden –bijvoorbeeld dat een meisje ja bedoelt als ze nee zegt tegen seksuele handelingen– en bij nogal wat jongeren tot onzekerheid en een negatief zelfbeeld als ze hun eigen gedrag spiegelen aan wat ze via de media voorgeschoteld krijgen. Ook blijkt voortdurende confrontatie met porno ertoe te leiden dat 13- tot 15-jarige jongens vaker meisjes lastigvallen en eerder seksueel actief worden.

Internetpornografie leidt ook tot meer seksueel risicogedrag. Dat laatste blijkt echter vooral voor volwassen mannen te gelden.

Netwerksites

Van de Nederlandse jongeren tussen de 9 en de 16 jaar is 80 procent actief op een sociale netwerksite, zoals Hyves en Facebook. Veel digitale contacten zijn oppervlakkig, maar sommige vriendschappen zijn er juist heel intens. Tijdens een onderzoek stelde 72 procent van de jongeren dat online praten met iemand hen dichterbij elkaar brengt dan echt praten, omdat er online minder schroom is.

Meisjes met een laag zelfbeeld doen zich op internet nogal eens anders voor dan ze zijn. De gevolgen overzien ze vaak niet. „Veel jongeren blijken dat helemaal niet zo goed te kunnen als vaak is gedacht”, stelde onderzoeker P. De Bruyckere van de Belgische Arteveldehogeschool. „De ontwikkelingspsycholoog Piaget ging ervan uit dat twaalfjarigen abstract kunnen denken, maar een kwart van de achttienjarigen kan dat nog niet eens.”

Ouderlijke inmenging loont, terwijl een deel van de ouders op het gebied van mediaopvoeding juist verstek laat gaan, signaleerden meerdere sprekers. De ouderlijke invloed is groter bij meisjes dan bij jongens, bij lager- dan bij hogeropgeleiden.