Een leven zonder zang? Margreet Rietveld (22) uit Barneveld kan het zich niet meer voorstellen. „Hoe ik me ook voel, er is altijd passende muziek voorhanden die tot steun kan zijn. Op mijn iPod staan werken voor allerlei omstandigheden. Vivaldi voor warme dagen. Als de blaadjes gaan vallen, beluister ik het lied ”Im Herbst” van Brahms.”

De zangeres kan voor haar gevoel via de muziek heel dicht bij God komen. „Laatst zong ik de Bachcantate ”Nun komm der Heiden Heiland”. De adventsverwachting in dit werk raakte me diep. Het was heel bijzonder dit uit te mogen voeren en deze boodschap aan het publiek door te geven.”

Muziek helpt niet in álle situaties. „April vorig jaar heb ik een hersenoperatie ondergaan. Toen kon ik een tijdje geen muziek meer luisteren en viel ik terug op wat écht de basis van het leven is, het gebed. Tegelijkertijd kreeg het zingen van ”Ich steh an deiner Krippe hier, O Jesulein mein Leben” –kort voor de ingreep– een extra dimensie.”

De liefde voor klassieke muziek werd haar niet met de paplepel ingegoten. „Mijn ouders luisteren vooral naar psalmen en geestelijke liederen. Op de muziekschool ging er een wereld voor me open. Aanvankelijk stond ik niet te trappelen om de lessen algemene muzikale vorming te volgen, maar na één les was ik verkocht.”

De sopraan volgde van haar 10e tot haar 15e zanglessen bij Marjo van Someren en daarna bij Maria den Hertog. Rietveld, lid van de hersteld hervormde gemeente in Barneveld, is een van de weinigen uit de gereformeerde gezindte die aan een conservatorium zang gingen studeren. Ze hoopt dit jaar haar bachelorexamen te doen en naar de masterstudie door te stromen.

„Ik heb er wel eens over gedacht om rechten of economie te gaan studeren. Veel geld verdienen leek me handig, maar uiteindelijk bleef het conservatorium over. Ik kon muziek niet meer wegdenken uit mijn leven en wilde er graag fulltime mee bezig zijn. Ik mocht op het ArtEZ Conservatorium in Zwolle direct in het eerste jaar beginnen. Ik heb het op dit kleinschalige instituut, waar iedereen elkaar kent, prima naar mijn zin.”

In Zwolle ontdekte ze nog meer moois. „Ik luister tegenwoordig heel breed. Bach is fantastisch, maar Brahms en Berio zijn dat ook.” Op haar 16e ontmoette de sopraan dirigent Patrick van der Linden. „Hij bood mij veel kansen en nog steeds heb ik mijn meeste muzikale ervaringen aan hem en de stichting Ars Musica te danken. In vergelijking met medestudenten geef ik veel concerten. Ik kan al dingen doen waar zij van dromen. De passionen van Bach en misschien eind dit jaar Händels ”Messiah”.”

Loop je qua repertoire wel eens tegen grenzen aan?
„Nee. Het zingen van rooms-katholieke teksten zie ik als het opnieuw uitvoeren van een stukje geschiedenis. Net als bij een opera hoef ik niet te geloven in wat ik zing. Opera is een poppenkast. Als ik iemand zingend de liefde verklaar, meen ik dat natuurlijk niet echt.”

Heb je als christen een voorsprong op medestudenten?
„Bij religieuze werken wel, omdat ik met Bijbelverhalen vertrouwd ben. Toch is het moeilijk te peilen wat anderen voelen. Het zingen van een Bachkoraal komt soms recht uit mijn hart. Bij een niet-christen kan dit ook zo lijken als hij expressief zingt.”

Hoe belangrijk is het begrijpen van de tekst?
„Als een zanger niet weet waar hij het over heeft, heeft het zingen geen functie. Dan kan het publiek het gebodene wel mooi vinden, maar gaat het enkel om klank. Het belangrijkste van zingen is echter het vertellen van het verhaal. Hoe beter de musicus zijn tekst doorgrondt, hoe indringerder zijn interpretatie wordt.”

Wat telt bij interpretatie?
„Ik probeer extreem te zijn, want wat ik voor mijn gevoel knalrood de zaal in gooi, blijkt roze over te komen. Dat hoor ik achteraf van het publiek en van dirigenten. Mijn lichaam is mijn instrument. Dat maakt kwetsbaar, omdat ik me nergens achter kan verschuilen. Tegelijkertijd biedt het veel mogelijkheden om de boodschap op luisteraars over te brengen. Er zijn zo veel prachtige woorden waar je als zanger iets mee kunt doen. Denk aan ”Nacht” of ”schweigt”. Interpretatie mag nooit een trucje worden. Ik moet daaraan blijven schaven en steeds opnieuw door de tekst kruipen.”

Welk doel stel je jezelf voor een concert?
„Om in elk geval één luisteraar te raken. De mooiste reacties na een optreden zijn: „Ik moest bijna huilen” en: „Ik kreeg kippenvel.” Ik probeer samen met het publiek de muziek te beleven. Mensen bewust aankijken doe ik niet echt, maar ik heb wel in de gaten of iemand geconcentreerd luistert, intensief de teksten meeleest of uit desinteresse verder bladert in het programmaboekje. Zingen voor kenners en fijnproevers stimuleert mij in elk geval enorm.”

Je studeert nog volop. Wat is een belangrijk verbeterpunt?
„Ik ben perfectionistisch. Daardoor probeer ik te krampachtig de goede klank te pakken. Ik durf de boel nog te weinig te laten stromen en te ontspannen, omdat ik alles onder controle wil houden.”

Het gevaar nooit tevreden te zijn, ligt op de loer.
„Klopt. Soms gaat een uitvoering goed, maar weet ik dat ik één noot ooit beter gezongen heb. Ik moet mezelf dan streng toespreken en me realiseren dat een concert nooit perfect kan zijn.”

Wat heb je als mens op het conservatorium geleerd?
„Dingen die ik eng vind en toch graag zou oppakken gewoon te doen. Voor het declameren van gedichten tijdens taallessen of het improviseren met tekst tijdens dramalessen moest ik een drempel over. Het is misschien een rare vergelijking: dankzij dergelijke lessen durf ik aan tafel hardop te bidden.”

Hoe zie je de toekomst?
„Ik zou graag als solist veel oratoria zingen en oude muziek uitvoeren. Daarnaast lesgeven en stemvorming geven. Tot slot blijf ik graag in koren zingen. Het is zo heerlijk om met goede zangers samen te werken.”

Meer informatie: www.margreetrietveld.com