Wat godsdienst betreft, behoren de Verenigde Staten eigenlijk niet tot de westerse wereld. Terwijl in West-Europa de kerken in snel tempo leeglopen (en de secularisatietheorie wel waar blijkt te zijn), noemt nog steeds 78 procent van de Amerikaanse bevolking zich christen. Het algemene beeld is dat de wereld in de 21e eeuw religieuzer wordt, niet atheïstischer.

Het christendom ligt diep verankerd in de Amerikaanse samenleving. De groei van het aantal ”evangelicals” (een verzamelnaam voor gereformeerden en evangelischen) is vooral vinden bij charismatische groepen. De beweging van het „nieuwe calvinisme”, waartoe predikanten als John Piper en Tim Keller worden gerekend, timmert de laatste jaren flink aan de weg.

Cultuurchristendom

Maar verliezers zijn er ook. Het onlangs verschenen handboek ”Operation World”, dat trends in het wereldwijde christendom beschrijft, laat zien dat die meestal te vinden zijn in de liberale hoek. Zo ook in de Verenigde Staten. De Episcopale Kerk –vooral bekend vanwege de ophef over de benoeming van de homoseksuele bisschop Gene Robinson– verliest jaarlijks 0,6 procent van haar leden.

In het technologisch meest ontwikkelde land van de westerse wereld geeft 16 procent van de mensen aan nergens in te geloven. Of dat slecht nieuws is? Volgens sommige waarnemers niet. Zij zien het cultuurchristendom langzaam afbrokkelen, en vanuit een evangelicaal perspectief is dat niet eens zo slecht. Zij hoeven geen mensen meer te overtuigen die zeggen al christen te zijn.

Maar Noord-Amerika is meer dan alleen de Verenigde Staten. In Canada bijvoorbeeld lijkt de secularisatie snel om zich heen te slaan. Van de bijna 34 miljoen inwoners is 72 procent christen, maar het aandeel niet-religieuzen ligt inmiddels op bijna 20 procent. Door immigratie en hoge geboortecijfers groeien andere godsdiensten veel harder dan het christendom.

De schrijvers van ”Operation World” leggen de vinger bij de grote, gevestigde kerken in Canada, die de afgelopen decennia theologisch steeds liberaler werden. Daardoor werden hun kerkgebouwen ook steeds leger. Behoorde in 1950 nog 45 procent van de Canadezen tot een anglicaanse of protestantse kerk, nu is dat 11 procent.

Canada telt een groot aantal Bijbelgetrouwe colleges, seminaries en universiteiten. Maar het is tekenend dat verschillende onderzoeken niet kunnen uitwijzen of het aantal evangelicale christenen nu groeit of daalt. Als er groei is, dan is die blijkbaar nauwelijks zichtbaar.

Alcoholisme

Dan is er nog Groenland, met 0,03 mensen per vierkante kilometer het dunst bevolkte land ter wereld. Bijna 97 procent van de 57.291 inwoners noemt zich christen. In vrijwel alle dorpen staat wel een lutherse kerk, maar veel mensen missen een bloeiend geestelijk leven. De maatschappelijke problemen zijn groot: seksueel misbruik, alcoholisme, psychische ziekten en zelfmoord.

Groenland is gechristianiseerd maar niet bekeerd, concludeert ”Operation World”. Maar er zijn tekenen van hoop. Het aantal evangelicale christenen groeit en er is sinds 2001 een nieuwe Bijbelvertaling in het Groenlands beschikbaar. En de zendelingen? Die profiteren van de landingsbanen die steeds vaker in afgelegen nederzettingen worden aangelegd.

Dit is het vierde deel in een elfdelige serie over christen-zijn wereldwijd. Aanleiding is de verschijning van het handboek “Operation World”, dat trends in het wereldwijde christendom beschrijft. Volgende week donderdag deel 5: Latijns-Amerika.