Wat is de Koptisch-Orthodoxe Kerk en wat leert ze?

De Koptisch-Orthodoxe Kerk is een zogenoemde oosterse (oriëntaals) orthodoxe kerk. Ze is de belangrijkste kerk van Egypte, met de zetel in Caïro. De kerk vindt haar oorsprong in het concilie van Chalcedon, dat gehouden werd in het jaar 451. Op dit concilie stonden de naturen van Christus ter discussie. Het concilie van Chalcedon sprak uit dat Christus twee naturen heeft, de goddelijke en de menselijke. De Koptisch-Orthodoxe Kerk volgde deze leerstelling niet en belijdt sindsdien dat Christus één natuur heeft. Daarin zijn volgens de Koptisch-Orthodoxe Kerk op volmaakte wijze Zijn godheid en mensheid onafhankelijk verenigd, zonder vermenging, zonder verwarring en zonder verandering. De kerk viert, net als veel oosterse kerken, het kerstfeest op 6 en 7 januari.

Waarom is juist Egypte zo belangrijk voor de Koptisch-Orthodoxe Kerk?

In de Bijbel is Egypte een toevluchtsoord voor veel mensen. Abraham was in Egypte, evenals Jozef en later Jakob en zijn zonen. Ook werd Mozes geroepen in Egypte. De profeet Jeremia werd, ongewild, weggevoerd naar Egypte en deed vanuit dat land zijn laatste voorzeggingen. Hosea profeteerde dat de Messias zou moeten vluchten naar Egypte: „Ik heb Mijn Zoon uit Egypte geroepen” (Hosea 11:1). In Jesaja 19:19 staat: „Te dien dage zal de Heere een altaar hebben in het midden van Egypteland en een opgericht teken aan haar landpalen voor de Heere.” In de Koptisch-Orthodoxe Kerk wordt deze Bijbeltekst zo uitgelegd dat de Heere Jezus, met Zijn vlucht naar Egypte, Zelf de Koptisch-Orthodoxe Kerk grondvestte op het puin van de heidense tempels.

Er zijn nog meer kerken met de aanduidingen ”oosters-orthodox” of ”koptisch”. Hoe zit dat?

De Koptisch-Orthodoxe Kerk moet inderdaad niet verward worden met de Koptisch-Katholieke Kerk, waarvan de patriarch eveneens zijn zetel in Caïro heeft. Deze kerk is sinds de 17e eeuw als een afscheiding van de Koptisch-Orthodoxe Kerk ontstaan. Ook moet de kerk onderscheiden worden van het oosters-orthodoxe Grieks-orthodoxe patriarchaat van Alexandrië, waarvan ze afgescheiden is in 451.

Hoe ziet de kerk er, wereldwijd, uit in 2011?

De Koptisch-Orthodoxe Kerk staat onder leiding van Shenuda III, paus van Alexandrië en patriarch van de prediking van de heilige Markus en van heel Afrika. Zijn residentie is Caïro. De patriarchen van Alexandrië beschouwen zich als opvolgers van de evangelist Markus, die Alexandrië gekerstend zou hebben. Het is onduidelijk hoeveel leden de kerk wereldwijd telt. Schattingen lopen uiteen van 3 tot 11 miljoen, van wie zo’n half miljoen leden leven in de diaspora. Met de diaspora worden de Verenigde Staten, Europa, Arabië en de Golfstaten bedoeld.

In Nederland is de kerk echter klein gebleven?

Volgens schattingen zijn er in Nederland ongeveer 6000 mensen die zich rekenen tot de koptische gemeenschap. Zij zijn afkomstig uit Egypte, Sudan, Ethiopië en Eritrea. Er zijn zeven koptische parochies in Nederland, die rechtstreeks onder patriarch Shenuda III van Alexandrië vallen. Sinds het einde van de jaren negentig werken deze parochies samen met andere christelijke gemeenschappen in Nederland. In 2005 traden ze toe tot de Raad van Kerken in Nederland.

De grootste gemeenten in Nederland –Amsterdam, Utrecht en Eindhoven– worden alle drie op internet genoemd als mogelijk doelwit van extremistische moslims voor aanslagen tijdens de viering van het kerstfeest, donderdag en vrijdag.