Wat is Taizé?

De gemeenschap van Taizé is een internationale christelijke oecumenische kloostergemeenschap die haar oorsprong vindt in Taizé, een dorp in de Franse streek Bourgondië. De gemeenschap van Taizé telt zo’n honderd broeders, zowel rooms-katholieken als protestanten, uit bijna dertig landen. Sommige broeders wonen in kleine fraterniteiten in Azië, Afrika en Zuid-Amerika, waar ze werken onder de armen, straatkinderen, gevangenen.

Stichter van Taizé is Roger Louis Schutz-Marsauche (1915-2005), beter bekend als frère Roger. De geboren Zwitser overleed in een ziekenhuis aan zijn verwondingen nadat hij tijdens een dienst was aangevallen door een vrouw met een mes. Zijn opvolger is de Duitser Alois Löser (56) –broeder Alois– die intrad toen hij negentien was. Broeder Alois is van huis uit rooms-katholiek, terwijl broeder Roger protestant was.

Elke week komen duizenden jongeren naar Taizé voor ontmoeting en bezinning. De broeders van de gemeenschap leiden dagelijks Bijbelstudies. Driemaal per dag is er gemeenschappelijk gebed in de Verzoeningskerk, met veel zingen en een lange tijd van stilte. In de momenten tussen deze diensten is er tijd voor bezinning, discussie, gebed en stilte. Op veel plaatsen in Nederland worden in de stijl van de gemeenschap van Taizé regelmatig bijeenkomsten georganiseerd.

Hoe ziet een viering van Taizé eruit?

Kenmerkend zijn de liederen die de gemeenschap tijdens de gebedsvieringen gebruikt. Het zijn korte liederen die vele malen achter elkaar worden gezongen. De gedachte hierachter is dat de woorden dan „langzaamaan tot de hele persoon doordringen.” Vaak zijn de liederen een of twee regels lang, vierstemmig of in canon. Ze worden begeleid op gitaar of orgel, met eventueel enkele solo-instrumenten. Er zijn meditatieve liederen uitgegeven in de bundel Liederen uit Taizé.

In de ruimte waar de vieringen plaatshebben, staan iconen. Zij moeten de „schoonheid van het gebed” ondersteunen. „Zoals het Woord zich tot onze oren richt, stelt een icoon de geestelijke boodschap aan onze ogen voor”, stelt de gemeenschap.

Critici vinden Taizé maar vaag; wat leert de gemeenschap eigenlijk?

De oecumenische gemeenschap van Taizé put in liturgisch en theologisch opzicht uit verschillende christelijke tradities: de rooms-katholieke, de orthodoxe en de protestantse. Wat ze leert, blijkt onder meer uit de ”Cahiers de Taizé” en de zogeheten ”Brief uit Taizé”, die een paar keer per jaar verschijnt.

De essentie van het geloof in Jezus Christus ziet Taizé als een „aanbod om deel te nemen aan een daadwerkelijke, universele gemeenschap in God. Het gaat hier dus zeker niet om mensenwerk, het gaat in essentie om een aanbod of een uitnodiging van Gods kant” (Cahiers de Taizé 3). Het Evangelie laat zien dat God „mateloos en zonder reserve genade schenkt. Het heil wordt gratis aangeboden, er zijn geen voorwaarden die vervuld moeten worden. Het is voldoende als je gelooft” (Brief uit Taizé, 2004/6).

In de dialoog met andere godsdiensten houdt Taizé staande dat Jezus uniek is. „Wij kunnen niet verloochenen dat Christus Jezus in het hart van ons geloof staat, als de unieke bemiddelaar tussen God en mensen (1 Timotheüs 2:5)” (Brief uit Taizé, 2005/3).

Taizé ziet zonde als gescheiden zijn van God. Daarvoor is bekering nodig. „Spijt zal ons nooit kunnen bevrijden van deze scheiding.” Volgens de gemeenschap zei Jezus in een paar woorden wat zonde is: „Dat ze niet in Mij willen geloven” (Johannes 16:8). „De wortel van de zonde, de enige zonde in de diepste zin van het woord, is de afwezigheid van vertrouwen. Zonde betekent dat je je afsluit voor Christus’ liefde” (Brief uit Taizé, 2003/5).

De gemeenschap van Taizé leert dat de vrije wil van de mens een gave van God is. „Onze keuzes forceren of bepalen is volkomen in strijd met zijn doel. Het zou liefde onmogelijk maken. De misvatting om te geloven dat alles al bepaald zou zijn, ontstaat als wij God zoals Hij in Zichzelf is en de geschapen tijd door elkaar halen. God is niet onderworpen aan onze tijd” (taizé.fr).

De hel is volgens Taizé een plaats waar de realiteit van de zonde in het licht van Christus wordt gesteld. „Deze plek is een ruimtelijke omschrijving van „de tweede dood” (Openbaring 20:6). Dat wil zeggen: de volgehouden weigering om de liefde die God altijd en aan iedereen aanbiedt, aan te nemen.” Gods onvoorwaardelijke liefde blijft echter beschikbaar voor ieder mens, zelfs al zou die haar weigeren. „De hel verkondigt op paradoxale wijze het goede nieuws dat het licht overal straalt, zelfs voor degenen die hun ogen gesloten houden uit angst of ergernis” (Brief uit Taizé, 2005/6).

Wat is de Europese Jongerenontmoeting?

Taizé organiseert aan het einde van ieder jaar ergens in Europa een grote jongerenontmoeting. Dit jaar is dat Rotterdam. De organisatoren verwachten ongeveer 30.000 bezoekers. Ze worden ontvangen door parochies, gemeenten en families uit de stad en de omgeving. De Europese Jongerenontmoeting had vorig jaar plaats in de Poolse stad Poznan.

Wat gaan die 30.000 jongeren in Rotterdam doen?

De 33e Europese Jongerenontmoeting staat in het teken van ”vreugde” en ”solidariteit met hen die lijden”. Bij aankomst op 28 december ontvangen de jongeren de ”Brief uit Chili”, geschreven door broeder Alois, prior van Taizé. Jongeren gaan hierover nadenken.

Een citaat uit de brief („niet beter dan anderen, maar behorend tot Christus”) vormt het uitgangspunt voor de workshops op 29 en 30 december. Die gaan bijvoorbeeld over muziek, kunst, economie, solidariteit en de dialoog met moslims. De workshops staan onder leiding van de broeders van Taizé. Ook de Rotterdamse burgemeester Aboutaleb doet mee, evenals dr. A. J. Plaisier, scriba van de Protestantse Kerk in Nederland, en bisschop A. van Luyn van Rotterdam. Verder zijn er gebedsbijeenkomsten en gespreksgroepen. Tijdens de avondgebeden in Ahoy zal broeder Alois de jongeren toespreken.