President Megawati Sukarnoputri kan elk moment een decreet uitvaardigen dat een operatie tegen de rebellen in Aceh mogelijk maakt, zei Yudhoyono. Meer dan 6000 soldaten staan klaar om de provincie binnen te trekken en volgens een legerwoordvoerder wachten ze op groen licht. Tussen de 25.000 en de 30.000 militairen zijn al in de provincie aanwezig. De rebellen beschikken naar schatting over zo’n 4000 strijders. Volgens Yudhoyono zal morgen aan het parlement worden uitgelegd hoe de regering de situatie in Aceh wil oplossen.

De Indonesische regering had de Acehse rebellenbeweging GAM (Beweging Vrij Aceh) tot maandag de tijd gegeven de wapens neer te leggen en haar streven naar onafhankelijkheid op te geven. Zoals verwacht negeerden de rebellen het ultimatum.

Een aantal ministers wil dat Aceh voor ten minste een halfjaar tot oorlogsgebied wordt verklaard, zei minister van Justitie Yusril Ihza Mahendra. Dat zou het leger in staat stellen speciale maatregelen te treffen, zoals de instelling van een avondklok.

Internationale waarnemers die in Aceh toezagen op de naleving van het vredesakkoord dat de regering en de rebellen in december sloten, zijn enkele uren voordat het ultimatum verstreek uit Aceh vertrokken, vooruitlopend op de verwachte opleving van het geweld in de provincie.

Er zijn niet direct gevechten uitgebroken. Bemiddelaars van het Zwitserse Henri Dunant Centrum, dat het akkoord tot stand heeft helpen brengen, zeggen nog hoop te hebben dat een hervatting van de burgeroorlog in Aceh vermeden kan worden. Ze hebben beide partijen opgeroepen „een stap terug te doen.” Bemiddelaars praten in de Indonesische hoofdstad Jakarta met regeringsvertegenwoordigers en in Stockholm en de Acehse hoofdstad Banda Aceh met vertegenwoordigers van de rebellen. Een aantal GAM-leiders woont in ballingschap in Stockholm.

De rebellen weigeren de wapens neer te leggen omdat het Indonesische leger zich in strijd met het vredesakkoord nog niet heeft teruggetrokken naar defensieve stellingen. De Indonesische regering beschuldigt de rebellen ervan hun onafhankelijkheidsstreven niet te hebben opgegeven. Het akkoord voorziet in een autonome status voor Aceh.

Vorige week riep de GAM haar strijders op zich te melden op hun bases en vroeg ze de bevolking van Aceh met ingang van maandag zoveel mogelijk binnen te blijven. Dinsdag zeiden de rebellen nog altijd bereid te zijn om te praten. „Maar als de regering een militaire operatie begint, komen we in actie”, zei Tengku Sofyan Ibrahim Tiba, een onderhandelaar van de rebellen.