De Rekenkamer is overwegend positief, omdat vrijwel alle adviezen uit een rapport van 2001 zijn opgevolgd. Er wordt meer afval afgegeven in havens en de opsporing en vervolging van veroorzakers van vervuiling op zee zijn verbeterd. De hoeveelheid afval op de Noordzee is in de afgelopen tien jaar gelijk gebleven. Het ministerie van Infrastructuur en Milieu spreekt in het rapport van een positief resultaat, omdat het aantal schepen op de Noordzee is toegenomen. Naar schatting produceert de scheepvaart op de Noordzee op jaarbasis ongeveer 20 miljoen kilo vuil.

De Rekenkamer stelde dat IVW-inspecteurs minder vaak aan boord van schepen komen, waardoor vakkennis verloren kan gaan. De IVW besteedt een deel van zijn werkzaamheden uit aan derden. Het ministerie van Infrastructuur en Milieu deelt de zorgen niet, blijkt uit het rapport.

Door onder meer procedures makkelijker te maken is de drempel voor het afgeven van scheepsafval verlaagd. Het systeem is echter nog niet optimaal, vooral doordat de voorschriften per haven verschillen. „Volgens reders is het nog steeds een puzzel om uit te vinden welk afval een kapitein in welke haven op welk moment en op welke manier kan afgeven”, aldus de Rekenkamer.

Daarnaast is er nog geen goed volgsysteem voor afval aan boord. Projectleider afval Jeroen Dagevos van de Stichting De Noordzee vindt dat er een verbod moet komen op het aan boord houden van afval in havens. Hij ziet het onderwerp afval op zee, dat steeds meer op de agenda staat sinds de ontdekking van drijvende vuilnisbelten in zee, nog steeds als een zwak punt in het milieubeleid voor zeeschepen van Nederland. De stichting werkte mee aan het rapport.

Over de vuilnisbelten, de zogenoemde ‘plastic soup’, die op verschillende locaties in zee rond drijven wordt steeds meer bekend. Recente onderzoeken stellen dat er indicaties zijn dat microscopisch klein plastic zich ophoopt in de voedselketen.

Volgens de Rekenkamer is Rijkswaterstaat beter uitgerust om olieverontreiniging te bestrijden. Er is nog steeds wel olievervuiling op de Noordzee, maar het aantal gevallen en de omvang ervan zijn aanzienlijk afgenomen.

Hoogleraar milieukunde Lucas Reijnders van de Universiteit van Amsterdam vindt het een gemis dat in het rapport niets staat over luchtvervuiling, een onderwerp dat nu hoog op de agenda staat. Het een is niet los te zien van het ander, vindt hij. „We zien ladingresten die schepen in havens afgeven terug in de stookolie die schepen gebruiken. Dergelijke resten die we uit het water willen houden, komen op die manier terecht in de lucht.”