De onderhandelingen over een nieuwe regering duren al sinds de parlementsverkiezingen van 13 juni. Veel schot lijkt er nog steeds niet in te zitten.

Demissionair minister van Financiën Didier Reynders zei maandag in de Vlaamse krant De Morgen dat de politieke impasse „zorgt voor een psychologisch klimaat waardoor we het binnen enkele weken moeilijk kunnen krijgen”. Demissionair premier Yves Leterme uitte in dezelfde krant een waarschuwing. „Om uit de gevarenzone te blijven, moeten we gewoon zo snel mogelijk een regering hebben. Het wordt gevaarlijk als we moeten praten over onze overheidsschuld en onze capaciteit om die af te bouwen.”

België doet het wat het begrotingstekort betreft niet slecht vergeleken met veel andere eurolanden, maar het heeft wel een staatsschuld van bijna 100 procent van het bruto binnenlands product (bbp). Vorige week leek het land onder vuur te komen liggen van de financiële markten.

Hoewel de rente op Belgische staatsobligaties inmiddels weer wat gezakt is, blijft de situatie volgens Reynders zorgelijk. Door het succesvolle voorzitterschap van de EU heeft België op dit moment nog een positief imago in Europa, stelt hij. „Maar wat daarna? Vanaf eind dit jaar kunnen we in moeilijkheden geraken.” Het Belgische EU-voorzitterschap eindigt op 31 december.

Reynders zegt zijn collega’s uit de andere EU-lidstaten langzamerhand niet meer te kunnen uitleggen waarom de formatie in zijn land zo lang duurt. Overigens is de eigen partij van de Franstalige liberaal niet bij de regeringsonderhandelingen betrokken.

Ook gouverneur Guy Quaden van de Belgische Nationale Bank sprak gisteren de hoop uit dat er snel een nieuwe regering aantreedt, liefst binnen enkele weken. Die moet volgend jaar zeker 2 miljard bezuinigen om te zorgen dat het begrotingstekort blijft dalen. Quaden presenteerde nieuwe cijfers waaruit blijkt dat de Belgische economie dit jaar met 2,1 procent groeit. Dat is 0,4 procent meer dan eerder geraamd.

Blijkbaar begint ook het Internationaal Monetair Fonds (IMF) zich ongerust te maken. IMF-experts die in België zijn voor reguliere besprekingen met de regering hebben laten weten ook te willen praten met de hoofdrolspelers in de kabinetsformatie. Het gaat om bemiddelaar Johan Vande Lanotte en de kopstukken van de twee grootste partijen in België, Bart De Wever van de Vlaams-nationalistische N-VA en Elio Di Rupo van de PS (Franstalige socialisten).

De formatie draait vooral om een staatshervorming die Vlaanderen en Wallonië meer financiële autonomie moet geven. Dat is vooral een Vlaamse wens. De Franstaligen staan op de rem, omdat zij vrezen voor een verdere verarming van Wallonië en Brussel. De partijen zijn elkaar het afgelopen halfjaar nauwelijks genaderd.

EU-president Herman Van Rompuy, ruim een jaar geleden zelf nog premier van België, lijkt de toekomst van zijn land vooralsnog wat minder somber in te zien. Volgens hem is de financiële situatie van België in beginsel gezond. Wel waarschuwde ook hij voor de Vlaamse radio dat „het psychologisch klimaat als gevolg van een lange regeringscrisis een rol kan gaan spelen.”