Bij een gratieverzoek wordt gevraagd om kwijtschelding of vermindering van de straf die door de rechter is opgelegd. In 2008 nam justitie ongeveer 1600 besluiten over dit soort verzoeken, meer dan de helft daarvan werd afgewezen. Bij ruim twee derde van de besluiten ging het om een vrijheidsstraf zoals een gevangenisstraf of jeugddetentie. De meeste van dit soort verzoeken, ruim zes van de tien, werden afgewezen.

Verzoeken werden vooral gedaan voor straffen voor verkeersovertredingen (34 procent), vermogensmisdrijven (23 procent) en geweldsmisdrijven (18 procent). Verkeersovertreders kregen vaak toewijzing van hun verzoek. Bij drugsmisdrijven werden de meeste verzoeken afgewezen. Op het gebied van de strafmaat werden met name taakstraffen en geldboetes ongedaan gemaakt.

De meest genoemde reden om gratie te vragen (32 procent) is omdat mensen voor een baan in aanmerking willen komen of vrezen deze te verliezen door hun strafblad. „Een strafblad of aantekening maakt het lastiger om überhaupt aan het werk te komen en ook iemand die al wel een baan heeft, kan er door in de problemen komen”, licht een woordvoerder van het CBS toe.

Bij twee derde van de gevallen ging het om een veroordeelde die in Nederland geboren is. De meeste aanvragen (vier van de vijf) werden gedaan door mannen en de gemiddelde leeftijd ligt onder de 40 jaar. Ruim een derde van de indieners leeft van een uitkering.

De afgelopen tien jaar is het aantal verzoeken om gratie met de helft afgenomen. In 2009 daalde het aantal verzoeken ten opzichte van 2008; justitie nam dat jaar 1300 gratiebeslissingen.