De christelijke minderheid in Irak zit in een impasse: weggaan of blijven? Na het gijzelingsdrama in een rooms-katholieke kerk in Bagdad op 31 oktober, waarbij 
53 doden vielen, en recente aanvallen op huizen van christenen in de Iraakse hoofdstad, blijft er, zo lijkt het, voor hen niet veel anders over dan te vluchten.

„De christenen in Bagdad zijn totaal in paniek. Velen willen niet wijken voor het geweld. Maar de mensen zijn bang. Voor de christelijke minderheid in Bagdad zijn er weinig andere mogelijkheden dan vluchten. Zelfs binnenblijven heeft geen zin, want de terroristen weten waar de christenen wonen,” zegt een Iraakse collega van mij.

Veel christenen bevonden zich al in een situatie waarin ze werden gediscrimineerd en gedwongen hun huis en werk op te geven. Dan is het nodig hen te helpen hun leven weer op te bouwen. Dit kan door het bieden van praktische hulpverlening, zoals microkredieten, beroepsopleidingen en werk­projecten. Veel hulporganisaties doen dit gelukkig ook.

Maar als er diepe wonden geslagen zijn, is praktische hulpverlening niet genoeg. Al jaren hebben christenen in Irak te maken met dreigingen, berovingen, ontvoeringen en verkrachtingen. Ze zijn een gemakkelijk doelwit voor extremistische moslimgroeperingen, die christenen vaak associëren met het door hen zo gehate Westen. De recente terroristische aanvallen vormen slechts een nieuwe golf van geweld tegen een al sterk geslonken en verzwakte minderheid. Deze mensen lopen rond met een ‘horrorfilm’ in hun hoofd. Chronische depressie, angststoornissen en paniek­aanvallen zijn slechts enkele van de symptomen waarmee ze te maken hebben. Het is niet gek dat deze mensen willen vluchten. Maar dan sterft het christendom in Irak wel uit. Wat te doen?

Zout en licht

Het is belangrijk dat de kerk in Irak aanwezig blijft om daar zout en licht te zijn. Bovendien zijn christenen al ruim 1800 jaar onderdeel van de Iraakse samen­leving. Open Doors zal nooit tegen christenen zeggen dat ze móéten blijven. Maar we hopen wel dat ze die keus maken. Daarvoor moeten we hun alle mogelijke middelen aanreiken.

Naast praktische hulpverlening mag goede traumazorg daarom niet ontbreken. Het kan Iraakse christenen een basis geven om te blijven. Met een combinatie van individuele gesprekken, groepstherapie, muziek- en drama­therapie kunnen zij er weer bovenop komen.

Een van onze traumahulpverleners kan daarover meepraten: „Ik behandelde een Iraaks christenechtpaar. Ze kregen individuele gesprekssessies, groepstherapie en dramatherapie. Door middel van tekeningen schilderde de echtgenote haar trauma. Ze had een baby voor haar ogen doodgeslagen zien worden op straat en maakte mee dat haar man ontvoerd en later voor dood achtergelaten werd. Lange tijd leefde ze alleen, bedreigd, voortdurend geconfronteerd met het trauma en de schrijnende onzekerheid of haar man nog in leven was.

De man sprak in eerste instantie geen woord. Uiteindelijk lichtte hij een tipje van de sluier op. Hij was ontvoerd door extremisten die hem zwaar mishandelden en met geweren op zijn schedel insloegen. Toen probeerden ze hem dood te schieten, maar het geweer blokkeerde en ze lieten hem achter.”

Deze man kon de angst om te sterven en de extreme pijn van zijn verwondingen bijna niet onder woorden brengen. Het Iraakse echtpaar krabbelde door een langdurig proces van traumazorg en hulpverlening weer op. Nu zijn zij zelf leiders van hulpverlenings­trajecten onder Iraakse christenen. Zij bleven.

Lokale christenen

Vanwege culturele verschillen leidt Open Doors zo veel mogelijk lokale christenen op om traumazorg te geven. Zij zijn het beste in staat om hun landgenoten te begrijpen en te ondersteunen. In landen als India, Nigeria en Indonesië heeft traumazorg ook positief gewerkt voor vervolgde christenen.

Om te kunnen voortbestaan, heeft de Iraakse kerk geestelijk gezonde, weerbare leden nodig. Daarom is het zo belangrijk dat hulporganisaties en de politiek meer oog krijgen voor het belang van goede traumazorg. Juist in langdurige crisissituaties.

De auteur is directeur van Open Doors Nederland.