Zending bedrijven in Nederland. Ds. P. J. Bakker ziet het als zijn levenstaak. Sinds hij op 19-jarige leeftijd de Heere leerde kennen, wil hij ook anderen de weg naar het heil wijzen. „Gemeentestichting is een van de beste vormen van evangelisatie.”

Sinds zes jaar werkt ds. Bakker in Den Haag, als missionair predikant. Hij staat aan het roer van de Pax Christikerk, een uit de jaren zestig van de vorige eeuw daterend bedehuis. Zo’n tien jaar geleden stond het gebouw op de nominatie om de deuren te sluiten. Het aantal kerkgangers was tussen 1994 en 2002 gehalveerd, vooral nadat de wijk Mariahoeve ‘verkleurde’. Jongere leden werden onkerkelijk of trokken naar omliggende plaatsen. In hun huizen kwamen vaak allochtonen te wonen.

Ds. Bakker was binnen het Evangelisch Werkverband, een initiatief van hervormde en gereformeerde predikanten en inmiddels onderdeel van de Protestantse Kerk in Nederland, druk met het maken van plannen. Zijn „droom” was een proef met een missionaire gemeente, ergens in een grote stad. Pogingen om in Dordrecht te starten, liepen op niets uit. En ook in Den Haag stuitten plannen van het Evangelisch Werkverband op weerstand. „De centrale kerkenraad zag er aanvankelijk niets in.”

Keerpunt was een bijeenkomst die de gereduceerde kerkenraad van de gereformeerde Pax Christi­kerk in 2003 belegde, om na te denken over de toekomst. Er kwamen op dat moment nog zo’n tachtig mensen op de zondagse diensten af. „Tijdens die bijeenkomst sprak ds. Hans Eschbach, directeur van het Evangelisch Werkverband. Hij wist de gemeente­leden aan het denken te zetten over de vraag hoe mensen in de stad bereikt konden worden met het Evangelie.”

Na een proefperiode van vijf jaar, van 2004 tot en met 2009, bleek de Pax Christikerk een levens­vatbare doorstart te hebben gemaakt. Naast de traditionele samenkomst om 10.00 uur, kwam er een ”open kerkdienst”, om 12.00 uur. „Die bleek steeds beter bezocht te worden. We hebben mensen die zeiden God niet te kennen, geleerd hoe je tot Hem kunt bidden. Tientallen jong­volwassenen bezoeken de diensten. Een aantal van hen heeft belijdenis gedaan. Er zijn weer kinderen en volwassenen gedoopt. Zelfs huwelijken zijn weer in de kerk bevestigd.”

De stap om met andere kerkelijke gemeenten te bekijken hoe de bevolking van heel Den Haag bereikt kan worden, werd vorig jaar gemaakt. „We zijn met een initiatiefgroep van mensen uit de Protestantse Kerk, de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt en de Nederlands Gereformeerde Kerken samengekomen om te bidden. Ook hebben we een visie opgesteld. Daarin staat onder meer dat we samen willen bereiken dat meer mensen de Heere Jezus leren kennen en het Evangelie verspreid wordt in de stad.”

De initiatiefgroep wil geen nieuwe modaliteit opzetten. „We zoeken onze kracht in de bestaande kerkgenootschappen van gereformeerd belijden. Onderling zijn er wel verschillen, maar er is meer wat ons bindt dan wat ons scheidt.” De conferentie van morgen moet ertoe leiden dat er uiteindelijk gemeenten ontstaan. „Die kunnen een ander karakter hebben dan de traditionele kerken. Voor veel mensen hebben die nog steeds een hoge drempel.”

Ds. Bakker, die morgen dagvoorzitter is van de conferentie, is ervan overtuigd dat ‘Den Haag’ kan leren van ‘Amster­dam’. In de hoofdstad werkt al langere tijd een groep orthodox-christelijke kerken samen onder de noemer ”Amsterdam in beweging voor Jezus Christus”. „Wij willen als ”Den Haag in beweging voor Jezus Christus” in hun voetsporen treden en van ze leren.” Een van de sprekers op de conferentie is dr. Siebrand Wierda. Hij is sinds langere tijd actief als evangelist en predikant in Amsterdam.

Positief noemt ds. Bakker het dat er veel meer bezoekers worden verwacht dan de vijftig waarop de organisatoren aanvankelijk rekenden. „We hopen dat het ertoe leidt dat er meer gebed komt voor elkaar. Mensen moeten met hoop naar huis gaan. Hoop voor de uitbreiding van het Koninkrijk van God. Maar we willen ook onze initiatiefgroep uitbreiden en mensen tegenkomen die discipel wensen te zijn vanuit een kleine christengemeente. Ik zie veel paralellen met de eerste christen­gemeenten. Alle vragen waar zij voor stonden, zijn weer actueel. De samenleving is geïndividualiseerd, gemeenschapszin ontbreekt.”

De netwerkgroep is een jaar bezig. Wat hoopt u dat er over enkele jaren is bereikt?

„Ik hoop dat er in diverse wijken gemeenten bij zijn gekomen. Sommige multicultureel, andere meer gericht op autochtone Neder­landers. Daarnaast verwacht ik dat we meervoudig leiderschap krijgen in een aantal gemeenten. Niet alleen de predikant –als die er is– leidt de gemeente. Er zijn ook evangelisten, profeten, bestuurders en anderen nodig. Bovendien zal er in de nieuwe gemeenschappen hard gewerkt moeten worden aan theologische vorming.”

Hoe verhoudt meervoudig leiderschap zich met de nieuw­testamentische ambten?

„Je kunt wel eerst de ambten van ouderling, diaken en predikant geregeld willen hebben, maar dat is in een zendingssituatie niet eenvoudig. Een missionaire gemeente heeft ruimte nodig om te experimenteren. Wel binnen de kaders van de Bijbel en de calvinistische traditie. Maar het is niet on-Bijbels om te bekijken welke gaven iemand heeft en hem op basis daarvan in te zetten in de kerk.”

Stel: uw doelen blijken te ambitieus. Wat dan?

„We realiseren ons dat gemeente­stichting niet maakbaar is. Als je iets nieuws doet, ben je altijd kwetsbaar. Wat we zien in Amsterdam is dat daar veel nieuwe initiatieven van de grond zijn gekomen. We bidden dat de Heere dat ook in Den Haag geeft.”

Ds. P. J. (Peter) Bakker (54) is sinds 2004 missionair predikant van de Pax Christikerk in ’s-Gravenhage. In dat jaar werd hij voor 50 procent aangesteld als gemeente­predikant van de vergrijzende gemeente en voor de andere helft van zijn dienst­verband als missionair predikant. Hij werd daarbij ondersteund door het Evangelisch Werkverband in de Protestantse Kerk. Daar was hij al bij betrokken, eerst als bestuurslid en later als voorzitter. In 2009 liep de proefperiode af waarin de ‘zendingskerk’ haar bestaansrecht moest be­wijzen. Inmiddels is er een toename van het aantal kerk­gangers. De ”open kerkdiensten” trekken gemiddeld tussen de 100 en de 125 kerkgangers.