PvdA-leider Cohen en GroenLinksfractievoorzitter Halsema hebben vorige maand vertrouwelijke gesprekken gevoerd over vergaande politieke samenwerking tussen hun partijen, meldde NRC Handelsblad zaterdag. Ook de partijvoorzitters waren daarbij aanwezig. De gesprekken bevinden zich nog in een „oriënterende” fase, aldus een PvdA-woordvoerster, maar ze zijn wel serieus en niet vrijblijvend.

Het overleg moet uitmonden in een permanente politieke alliantie, waaraan mogelijk ook D66 en de SP kunnen deelnemen. Door de samenwerking willen de twee progressieve partijen een alternatief creëren voor de koers die het centrumrechtse kabinet-Rutte/Verhagen vaart.

De directeuren van de wetenschappelijke bureaus van PvdA, GroenLinks, D66 en SP komen elkaar nu al regelmatig tegen. Bij acties werken de partijen ook al wel eens samen. PvdA en SP nemen bijvoorbeeld eind deze maand beide deel aan een demonstratie tegen de kabinetsplannen om 30.000 banen in de sociale werkvoorziening te schrappen.

De meest vergaande samenwerking tussen progressieve partijen was de opstelling van een gezamenlijk verkiezingsprogramma door PvdA, D66 en PPR begin jaren 
zeventig van de vorige eeuw: Keerpunt ’72. Het programma beoogde een blauwdruk te zijn voor 
een links, progressief minderheidskabinet. De samenwerking mondde uit in de vorming van het kabinet-Den Uyl in 1973.

D66 heeft er nu niet zo veel zin in om zich aan te sluiten bij het progressieve blok van PvdA en GroenLinks. Fractievoorzitter Pechtold zei zaterdag op een congres van zijn partij dat D66 „vanuit het politieke midden het progressieve alternatief zal blijven vormen voor het kluitjesvoetbal op de flanken.” Vanwege de wens om vanuit het midden te opereren, heeft D66 nog niet deelgenomen aan de gesprekken over linkse samenwerking.

Pechtold zei zaterdag verder dat hij bang is de VVD als liberale bondgenoot blijvend te verliezen. Door het vormen van een minderheidsregering van VVD en CDA, die wordt gedoogd door de PVV, drijft de partij van Rutte volgens hem steeds verder af van het liberalisme dat hem voor ogen staat.

Op het congres van D66 sprak ook fractievoorzitter Vestager van de Deense zusterpartij van D66, Radikale Venstre. Denemarken heeft, net als Nederland nu, al negen jaar een minderheids­regering. Het resultaat daarvan is volgens Vestager dat de coalitiepartijen (liberaal en conservatief) steeds meer zijn gaan denken zoals de populistische gedoogpartij, die vergelijkbaar is met de Nederlandse PVV.

Toen Denemarken een minderheidsregering kreeg, had volgens haar alleen de populistische Volkspartij extreme ideeën. Door de gedoogconstructie namen de andere, reguliere coalitiepartijen die ideeën over. Uit haar speech kwam naar voren dat in Nederland de coalitiepartijen VVD en CDA ook de denkbeelden van de PVV zouden kunnen overnemen.