Dat lijkt dit jaar anders te zijn. Onder de vlag van Refo500 start vandaag een project dat de invloed van de Hervorming onder brede aandacht wil brengen. Allerlei geledingen in kerk en maatschappij worden bij dit project betrokken. Doel is de maatschappij duidelijk te maken dat het werk van Luther, Calvijn en Zwingli niet alleen maar een vernieuwing bracht op het terrein van kerk en theologie, maar feitelijk de hele Europese samenleving op haar kop zette.

Vanuit orthodox-gereformeerd standpunt kan men vragen stellen bij de breedte van dit project. Om een voorbeeld te noemen: wat hebben roomsen of remonstranten met de Reformatie van doen? Die vragen zijn begrijpelijk en legitiem. Immers, zij waren toch uitgesproken vijanden van de leer van de Reformatie?

Het antwoord op laatstgenoemde vraag is zonder meer: Ja. Dat moet ook niet verbloemd worden. Het zou geschiedvervalsing zijn als dat niet werd gezegd. En toch is dat geen reden om een zo breed mogelijke herdenking van de Reformatie af te keuren. Kennis van de Reformatie en haar betekenis dient iedere Nederlander te hebben. Anders valt onze maatschappij niet te begrijpen.

Daarmee is echter niet gezegd dat iedere deelnemer van het project het beginsel van de Reformatie omhelst. Waar het Luther, Calvijn en Zwingli werkelijk om te doen was, wordt slechts door een klein deel van de bevolking begrepen. Wie worstelt vandaag de dag nog, net als Luther, met de vraag: Hoe krijg ik een genadig God? Wie vraagt zich, net als Calvijn, af: Hoe komt God aan Zijn eer? Dat zijn vragen waar de gemiddelde Nederlander zich bepaald niet druk over maakt.

Voor reformatorische christenen zijn deze vragen bekend. Het gevaar is groot dat zij zich daarom zien als ware erfgenamen van de Reformatie zich -wellicht onbedoeld- verheven voelen boven alle seculieren die vandaag en mogelijk de komende jaren aandacht geven aan de reformatie.

De 19e-eeuwse theoloog Hoedemaker waarschuwde juist deze kinderen van de Reformatie ernstig. „Ethischen en modernen hebben gezondigd. Zij staan voor Gods gericht. Maar wij, gereformeerden, staan nog op heel andere wijze schuldig voor God en mensen. (…) Wanneer de ene of andere waarheid, het ene of andere leerstuk geloochend wordt, valt dit onmiddellijk in het oog, want er heeft een afwijking van de belijdenis plaats. Wanneer men daarentegen haar niet loochent, dat is de theorie van de belijdenis onaangetast laat, maar haar in de praktijk verloochent, staat feitelijk evenzeer met een ontkenning gelijk.”

De klemmende vraag van hervormingsdag 2010 gaat niet primair over de kwestie wie formeel de ware erfgenamen zijn van de Reformatie maar wie in alle ootmoed werkelijk uit het reformatorische beginsel willen leven.