„Een beetje nijdig” kan hij worden als mensen hem verwijten idealistisch te zijn. Van Bins­bergen, van 2003 tot 2008 pastoraal medewerker in de hersteld hervormde gemeente in Lunteren, pleit voor intensief contact tussen ambtsdragers en jongeren. „Als wij ons –vaak terecht– niet willen aanpassen aan wat jongeren leuk vinden, komt de bal snoeihard terug en zullen we duizend stappen harder moeten lopen om hen bij te benen. Dan hebben we geen enkel recht om niet te investeren in jongeren.”

Morgen geeft Van Binsbergen –theologiestudent aan het Hersteld Hervormd Seminarie aan de VU– een workshop over de zorg voor randkerkelijke jongeren, tijdens de laatste van twee kadervormingsdagen van de Hersteld Hervormde Jongeren Organisatie (HHJO).

Randkerkelijke jongeren zijn 
vast niet alleen feestgangers 
die ’s zondags met hun hoofd 
op de kerkbank liggen.

„Het grootste gedeelte van deze groep hobbelt mee naar de kerk en volgt catechese, maar is inner­lijk afgehaakt. Volgens mij is het een principe op de Veluwe dat je er niet snel uitbreekt. Laten we vooral in deze aspirant-kerk­verlaters investeren, omdat het bij hen misgaat en omdat de kerk formeel nog contact met hen heeft. Tijdens mijn werk in de gemeente ontdekte ik gaandeweg dat deze groep veel groter was dan ik dacht.”

Waarom besteden de HHJO en de christelijke gereformeerde jongeren­organisatie LCJ juist nu zo veel aandacht aan deze –veel langer bestaande– problematiek?

„De aandacht voor jongeren is in een stroomversnelling gekomen na onder meer berichtgeving in het RD over hun leefstijl en gebruik van de media. Kijk ook naar wat je allemaal met een mobieltje kunt doen. Verder ligt er een belangrijk onderzoek dat twee jaar geleden onder jongeren in de Hersteld Hervormde Kerk (HHK) en de Christelijke Gereformeerde Kerk (CGK) is gehouden.”

Hoe groot is het aantal jongeren dat innerlijk onverschillig is?

„Die groep is groter dan verwacht. We kunnen ervan uitgaan dat het ongeveer om de helft van de jongeren gaat. Dat is schokkend. Maar, pijn voelen is heilzaam omdat het motiveert initiatief te nemen.”

De Hersteld Hervormde Kerk ontstond in 2004. Het is voorstelbaar dat kerkverlating er daarom minder speelt dan in andere kerken.

„Het is, denk ik, maar een klein percentage jongeren dat destijds bewust de stap naar de HHK heeft gezet. Dat deden vooral hun ouders. Maar de traditie in de gemeenten binnen de kerk is zo hecht dat kerkverlating een uiterste stap is. In meer mondige gemeenten en in gemeenten met een brede rand komt het meer voor. Blijft staan dat het afnemen van de innerlijke betrokkenheid een veel groter probleem is.

Ik zoek natuurlijk naar oorzaken en vraag me daarbij sterk af of de generatie boven de randkerkelijke jongeren ook al op jonge leeftijd afgehaakt is.

Jongeren hebben identificatie­figuren nodig. Tegelijk is het goed als ze zien dat zo’n voorbeeld­figuur ook maar een mens is. Het grote geheim van een link hebben met jongeren is dat zij méér aan je zien dan alleen je status en je theo­logie­­opleiding, of je zwarte pak. We moeten een beetje af van dat onkreukbare imago. Begrijp me goed: ik heb niks tegen het zwarte pak, maar het gaat om de persoon erachter. Wie in dat besef op de jeugdvereniging neerploft tussen de jongeren merkt dat er wezenlijke gesprekken ontstaan.”

U zocht jongeren op in uitgaansgelegenheden, surfde op Hyves 
en ging het gesprek aan. Ligt 
daar de oplossing?

„Dat er iets moet veranderen, is voor mij helder. Intensief contact tussen ambtsdragers, ouders en jongeren is hard nodig. Dat lijkt een open deur, maar de praktijk wijst uit dat het er niet is. Je kunt naar huis gaan met het idee dat je een goed gesprek voerde, terwijl jongeren geen kans kregen om met hun vragen te komen. Het ontbreekt mensen aan kennis. Hoe leer je een jongere kennen? Door een afspraak te maken. Vind je dat moeilijk? Doe mee als jongeren auto’s wassen voor een goed doel. Spreek in de consistorie af dat twee ambtsdragers na de kerkdienst buiten tussen de jongeren gaan staan. Natuurlijk verloopt het begin houterig. Snijd een onderwerp aan waarover je mee kunt praten. „Van wie is toch die A3 die daar staat? Mooie velgen!” Als je authentiek bent, accepteren jongeren dat er verschillen zijn. Deze aanpak werpt vruchten af. Twee jaar geleden werd ik door een vriendengroep die het jeugdwerk links liet liggen, uitgenodigd voor een maandelijks serieus gesprek op hun hangplek. Sommige van hen volgen nu de belijdeniscatechese.”

Is het goed om dergelijke 
contacten te formaliseren?

„Pastoraal werkers, jeugdouderlingen en vertrouwenspersonen in de gemeente zouden de predikant kunnen bijstaan in het onder­houden van relaties met jongeren. Verder is het van belang dat ambtsdragers, leidinggevenden en ouders samenwerken en infor­matie uitwisselen. Gelukkig zijn er ambtsdragers die hiervoor hard werken. Ze missen echter soms de tools om aan de slag te gaan.”

Komt uw zoon van bijna zes op zondagmorgen blij uit zijn bed?

„Ja! Hij vindt het nog erg stoer om in zijn nette kleren met papa naar de kerk te gaan. Het verschil tussen een kerkdienst en groep 1 is heel groot. Maar je weet dat God spreekt in de dienst, ook tot jouw kind.”

In Kerkbreed komt iedere week een persoon aan het woord die een reflectie geeft op een opvallende gebeurtenis of ontwikkeling in het kerkelijk leven. Vandaag: 
Floris van Binsbergen. Hij deelt zijn zorg over een groep jongeren die voor de kerk 
te slecht is en voor de wereld te vroom.

Van Binsbergen

Floris van Binsbergen werd op 27 maart 1982 geboren in Rhenen. Hij studeerde godsdienst pastoraal werk (GPW) aan de Christelijke Hogeschool Ede (CHE) en was vanaf 2000 werkzaam als catecheet in Lunteren. Van 2003 tot 2008 werkte hij als pastoraal werker in de hersteld hervormde gemeente in die plaats. Momenteel is Van Binsbergen vierdejaarstheologiestudent aan het Hersteld Hervormd Seminarie aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. Daarnaast is hij actief binnen de Hersteld Hervormde Jongeren Organisatie. Van Bins­bergen is getrouwd en heeft drie kinderen.