De filosoof die bij je past
Wat voor filosofie je kiest, hangt af van de vraag wat voor mens je bent. Met die uitspraak wil de Duitse schrijver Fichte zeggen dat onderdanige types kiezen voor een denksysteem dat hun slaafsheid rechtvaardigt, terwijl mensen met een trotse inborst een filosofie van de vrijheid omhelzen.
De negentien korte portretten die in ”Filosofische temperamenten” zijn bijeengebracht, laten zien dat het iets ingewikkelder ligt. Samensteller Peter Sloterdijk, gevierd filosoof van deze tijd, wil aantonen „dat het scala van filosofische temperamenten veel verder reikt dan deze archetypische tegenstelling tussen laffe en trotse subjecten.”
Sloterdijk lezen is een belevenis: door zijn creativiteit, zijn flitsen van inzicht, niet in de laatste plaats door de volzinnen die hij over de bladzijden uitspreidt. Neem de openingszin van ”Augustinus”: „Augustinus vormt voor het nageslacht de enige spiritueel en psychologisch tot in detail uitgelichte denker-persoonlijkheid uit de vroegchristelijke tijd – ja misschien is hij in elk opzicht wel de duidelijkst zichtbare figuur uit de Oudheid, het enige wereldhistorische individu van wie we als het ware close-ups bezitten.”
Zo grossiert de Duitse sterfilosoof in treffende typeringen en verhelderende verbanden. Pascal ziet hij „als duistere, door twijfels verscheurde portaalfiguur aan de ingang van de moderne wereld”, en „de eerste onder de filosofische secretarissen van de moderne wanhoop.” Plato, Descartes, Nietzsche, Husserl – Sloterdijk presenteert de denkers niet louter als leveranciers van ideeën, maar probeert hen in hun temperament te treffen.
Filosofische temperamenten, Peter Sloterdijk; uitg. Boom, Amsterdam 2010; ISBN 978 94610 500 76; 175 blz.; € 16,90.
