Dat is het gevolg van de uitspraak dinsdag van het regionaal college voor de behandeling van bezwaren en geschillen. Die moest een uitspraak doen in een zaak tussen enerzijds de wijkraad van de kerkrentmeesters van de Koepelkerk en een comité uit zowel de Koepelkerk als ook de Pelikaankerk en anderzijds de algemene kerkenraad. Ruim driehonderd gemeenteleden ondersteunden het ingediende bezwaar.

In juni besloot de algemene kerkenraad van de protestantse gemeente Leeuwarden (in wording) dat vanaf volgend jaar de kerkgebouwen Adelaarkerk, Fenix, Koepelkerk en Pelikaankerk worden gesloten.

De bezwaarmakers stelden dat in het proces van besluitvorming „bestuurlijke missers” waren gemaakt. Ze hadden als bezwaren onder andere dat de algemene kerkenraad de gemeenteleden beter had moeten informeren, het besluit beter moest motiveren en extern advies had moeten inwinnen.

Ook meenden ze dat de gemeenteleden eigenlijk niet geraadpleegd zijn in het proces, zoals de kerkorde van de PKN dat voorschrijft, en bovendien niet is gekeken naar alternatieven die –met een zelfde of zelfs beter financieel resultaat– minder ingrijpend zijn zodat meer kerkgebouwen open zouden kunnen blijven.

Op dat punt hebben ze nu gelijk gekregen. Volgens het college is „niet de (kerkordelijk) vereiste zorgvuldigheid” in acht genomen, zo laat mr. T van Kooten van Van Kooten Advocaten in Utrecht weten.

Van Kooten is gespecialiseerd in kerkrecht en was door de bezwaarden gevraagd om hun zaak bij het regionaal college te verdedigen. „De uitspraak betekent feitelijk dat de algemene kerkenraad haar huiswerk moet overdoen en de kerkgebouwen nu niet kunnen worden afgestoten”, aldus Van Kooten.

Het college stelde ook vast dat het besluit tot de vaststelling van de jaarrekening 2009 van de protestantse gemeente Leeuwarden (i.w.) is vernietigd. De bezwaarden wilden hier ook een uitspraak over omdat ze vinden dat er geen goede besluiten over bezuinigingen en kerksluitingen kunnen worden genomen als er geen exacte helderheid is over de financiële situatie nu een onafhankelijk oordeel over de jaarcijfers ontbrak.

De uitspraak van het regionale college –een soort van kerkelijke rechtbank– is bindend. De algemene kerkenraad kan wel, indien hij dat wil, binnen dertig dagen bezwaar aantekenen tegen het besluit van het college. Een eventueel beroep wordt dan behandeld door het generaal college voor bezwaren en geschillen in Utrecht. Zolang niet een nieuw besluit is genomen blijven dus alle kerkgebouwen nog open.

Henk Drewel, voorzitter van de algemene kerkenraad, is verrast over de uitspraak. „Dit is een negatieve uitslag.” Het moderamen (dagelijks bestuur) zal nu de uitspraak eerst verder bestuderen, eventueel samen met deskundigen. Vervolgens komt ze met een advies richting de algemene kerkenraad. „De algemene kerkenraad moet uiteindelijk beslissen of we wel of niet in beroep gaan.”

De overkoepelende kerkenraad van Leeuwarden komt op maandag 18 oktober bijeen.

Met een procedure bij het landelijke generaal college wordt de kerksluitingskwestie weer verlengd. „Dat is niet met een paar maanden klaar, ook de kerkelijke molens draaien langzaam. Als er geen beroepsprocedure volgt dan „moet al het werk overnieuw en zijn we weer terug bij af.”

Drewel meent dat uitstel niet goed is voor de gemeenteopbouw in Leeuwarden. „We zijn bezig met allerlei samenwerkingsbanden. Dit hele proces loopt al vanaf 2005. In 2008/2009 is het al een keer stukgelopen.”

Drewel meent dat de algemene kerkenraad juist heel zorgvuldig heeft gehandeld in het hele proces, onder meer via informatie in kerkblad Geandewei, richting de wijkkerkenraden, werkgroepen en op gehouden gemeenteavonden die alle gemeenteleden konden bezoeken. „Over het proces is altijd unanimiteit geweest. Alleen zijn de bezwaarden ongelukkig met de uitslag. Dat is wat anders dan dat het niet zorgvuldig is gegaan.”

Overigens hopen de bezwaarden dat de algemene kerkenraad nu in goed overleg met alle betrokkenen treedt om tot een oplossing te komen die kan rekenen op voldoende draagvlak.

Van Kooten: „De belangen van zowel de bezwaarden als ook de algemene kerkenraad zijn gelijk in de zin dat allen een (ook financieel) gezonde gemeente wensen en daarvoor is een sanering nodig. Alleen over de wijze waarop dat moet plaatsvinden liepen de opvattingen uiteen.”