Politiek

„Senaat belangrijker dan CDA-dissidenten”

DEN HAAG – Niet de dissidenten Ferrier en Koppejan in de CDA-Tweede Kamerfractie zijn het grootste probleem voor het kabinet-Rutte/Verhagen, maar de Eerste Kamer is dat.

Kees de Groot
5 October 2010 12:23Gewijzigd op 14 November 2020 12:01
KOOLE. Foto PDC Leiden
KOOLE. Foto PDC Leiden

Zelden mochten de CDA’ers Ferrier en Koppejan zich in zo veel belangstelling verheugen als de afgelopen tijd. Het lot van het minderheidskabinet van VVD en CDA met gedoogsteun van de PVV hadden zij in handen. In de fractievergadering van dinsdagmorgen zouden ze kenbaar maken of ze toch instemmen met samenwerking met de PVV of dat ze daar tegen blijven.

Dr. Bert van den Braak, werkzaam bij het Parlementair Documentatie Centrum, verwachtte vanmorgen niet dat Ferrier en Koppejan de komst van het nieuwe kabinet zouden blokkeren. Evenmin schatte hij in dat ze uit de CDA-fractie zouden stappen.

De historicus schetste desgevraagd twee tussenoplossingen. Ferrier en Koppejan zouden op een aantal punten uit het gedoogakkoord dat VVD en CDA met de PVV hebben gesloten, een voorbehoud kunnen maken. Of ze zouden tegen samenwerking met de PVV kunnen stemmen, maar tegelijkertijd beloven dat ze geen moties van wantrouwen van de oppositie zullen steunen.

Die laatste optie achtte Van den Braak dinsdagmorgen de reëelste. De Grondwet noch enige andere wet verhindert Ferrier en Koppejan volgens hem om tegen samenwerking met de PVV te stemmen. Kamerleden werken immers zonder last. „Ze hebben de ruimte om in de fractie een onafhankelijke positie in te nemen.”

Een individueel Kamerlid kun je nergens toe dwingen, bevestigt politicoloog prof. dr. Ruud Koole van de Universiteit Leiden. Net als Van den Braak verwachtte de Leidse wetenschapper dinsdagmorgen dat Ferrier en Koppejan tegen samenwerking met de PVV zouden stemmen, maar tegelijkertijd zouden beloven geen moties van wantrouwen te steunen.

Koole stelt dat Ferrier en Koppejan zich bij een tegenstem in elk geval met gezag kunnen beroepen op een substantieel deel van de achterban. Op het CDA-congres zaterdag stemde immers 32 procent van de leden ook tegen samenwerking met de PVV. „De zeven loyalisten in de CDA-fractie in 1977 genoten minder steun in hun partij dan Ferrier en Koppejan nu.”

Oud-PvdA-partijvoorzitter Koole heeft in zijn partij, die altijd formatiecongressen houdt, overigens nooit zo veel verdeeldheid gezien als nu bij het CDA. „Zelfs de partijtop is het intern oneens. Dat is bij de PvdA nooit het geval geweest.”

Mochten de beide dissidenten Ferrier en Koppejan inderdaad tegen stemmen, dan krijgt de SGP een belangrijke rol. Steun van de staatkundig gereformeerden is in dat geval cruciaal voor de stabiliteit van het kabinet.

Volgens Van den Braak zou een extra informatieronde dan noodzakelijk kunnen worden om de steun van de SGP (op onderdelen) een formele basis te geven. „Je kunt niet zomaar zeggen: De SGP steunt ons wel.” De huidige informatieopdracht aan Opstelten rept alleen maar van CDA, VVD en PVV.

Van den Braak begrijpt dat deze dagen alle ogen zijn gericht op Ferrier en Koppejan, maar eigenlijk zouden Binnenhofwatchers vooral naar de Eerste Kamer moeten kijken. „De positie van de Senaat is veel onzekerder dan die van de CDA-fractie.”

Het beoogde minderheidskabinet heeft geen meerderheid in de Eerste Kamer. En onzeker is of die meerderheid er volgend jaar na de Provinciale Statenverkiezingen wel komt. Zonder voldoende steun in de Eerste Kamer zal het kabinet tot weinig in staat zijn. Rutte en Verhagen zullen de CDA-fractie wel in de hand kunnen houden, maar de oppositie in de Senaat zal niet zomaar kabinetsbeleid steunen.

Dat de Eerste Kamer zich doorgaans minder politiek gedraagt dan de Tweede Kamer doet daar volgens de historicus niets aan af: „Er is toch niemand die gelooft dat bijvoorbeeld SP-fractievoorzitter Kox op het SP-congres kan komen melden: beste partijgenoten, we vonden het wetsvoorstel van het kabinet waardeloos, maar zoals u weet stellen wij ons altijd terughoudend op en dus hebben we toch maar vóór gestemd.”

RD.nl in uw mailbox?

Ontvang onze wekelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hebt u een taalfout gezien? Mail naar redactie@rd.nl

Home

Krant

Media

Puzzels

Meer