Achter één vrouw schuilt een legertje werkers
EINDHOVEN – Op een hete dag rijdt Fourera Soumana (55) met haar ezelskar –volgeladen met handgeweven matten– naar de markt in Djoga, in Niger, bij de grens met Burkina Faso. Fourera is weduwe. Ze is ook een succesvolle ondernemer. Ze startte haar bedrijf met een lening van 1,40 dollar (1 euro).
Als deze vrouw vanuit 1 euro een bloeiend bedrijf weet te beginnen, wat kan een westerse ondernemer dan wel niet doen met zijn bronnen? Dat is een van de vragen die Mary Cantando stelt in haar boek ”Leading with care”. De auteur houdt vandaag een lezing op de beurs Etfam (European Ethical and Fair Trade Market Place), tot en met morgen in Eindhoven.
De eerste Etfam had vorig jaar plaats. Maatschappelijk verantwoord ondernemen is een speerpunt. „Ondernemersethiek wordt belangrijker dan snelle winst”, stellen de organisatoren. Bedrijven en instellingen komen er in contact met ondernemers uit ontwikkelingslanden en opkomende economieën. Doel: wederzijds kansen creëren.
Wederzijdsheid is een belangrijk thema in Mary Cantando’s boek. De titel kan worden vertaald als ”Met zorg leidinggeven”, maar slaat ook op CARE, een organisatie die armoede bestrijdt in de armste leefgemeenschappen in de wereld door mensen onderwijs, gezondheidszorg en economische kansen te bieden.
Cantando schrijft over het belang van uitwisseling van kennis, ervaring en kansen tussen ondernemers overal ter wereld. En de lezer krijgt een spiegel voor zijn neus. „Een vrouw in Mozambique werkt zeven dagen per week om water naar haar woonplaats te krijgen. Wat kun jij doen voor jouw omgeving, in jouw hoekje van de wereld?”
In Nederland streeft het Yente Fund ernaar vrouwelijk ondernemerschap wereldwijd te versterken. De organisatie brengt zakenmensen uit ontwikkelingslanden in contact met Nederlandse onderneemsters. Zij ondersteunt vrouwen met advies, kennis en bemiddeling. Concreet nodigde ze voor de Etfam vijf vrouwen uit die zich presenteren op de beurs (zie kaders).
Waarom vrouwen? Yvette van Dok, coördinator van Yente voor contacten en projecten in Zuid-Amerika: „Vrouwelijke ondernemers zijn over het algemeen niet alleen voor zichzelf bezig, maar zetten zich ook in voor hun omgeving, hun gezin, de gemeenschap.” Daar komt bij dat vrouwen in ontwikkelingslanden moeilijker toegang hebben tot voorzieningen, zoals financiën, aldus Van Dok.
Verder spelen statistieken een rol. Zo verrichten vrouwen wereldwijd 66 procent van het werk, maar krijgen ze slechts 10 procent van het totale inkomen, schrijft Cantando in ”Leading with care”. Van de mensen die in extreme armoede leven, bestaat 60 procent uit vrouwen en meisjes.
Yente organiseert missies naar verschillende landen. Westerse zakenmensen bieden dan technische ondersteuning, bijvoorbeeld rond omgaan met internet. Ze geven gericht tips voor uitgebreid netwerken en doen aan ”matchmaking”, oftewel individuele begeleiding bij het op de markt brengen van een product.
Dat gebeurde bijvoorbeeld bij Veronica, een goud- en zilversmid uit Lima, vertelt Van den Dok. „Veronica heeft een serie producten die ze kwijt wil in Nederland. Dan zoeken wij hier partijen die geïnteresseerd zijn en daar voert zij dan gesprekken mee. Zij ontmoette tijdens een missie iemand van het bedrijf A Beautiful Story die haar sieraden wilde verkopen. In die tijd had ABN AMRO een actie voor vipklanten, waardoor 200 armbanden van Veronica in een week waren uitverkocht.”
Veronica’s droom is een school opzetten in Lima voor mensen die het ambacht willen leren, zegt Van den Dok. „Zij is naar de zilverschool in Schoonhoven geweest om te kijken: hoe ziet zo’n school eruit, en zou samenwerking mogelijk zijn. Dat is tegelijk een mooi voorbeeld van een sociaal doel: ze komt niet alleen om juwelen te verkopen, ze wil ook wat betekenen voor de mensen achter haar.”
Yente heeft ondernemers op het oog met internationale ambities, vrouwen die al bewezen hebben dat ze het kunnen. Gaan ze daarmee de grootste problematiek van de armeren niet uit de weg? „Nee, want vaak hebben deze zakenvrouwen een heel netwerk van producenten achter zich. Bijvoorbeeld Julia uit Peru, een onderneemster van wie op dit moment tassen liggen in het Wereldmuseum in Rotterdam – prachtig geborduurde tassen. Zij werkt met 300 vrouwen die slachtoffer zijn van mishandeling, seksueel geweld en terrorisme. Zij zitten in een gebied waar nog veel invloed is van het Lichtend Pad. Die vrouwen zijn thuiswerkers. Het is mooi wat Julia als onderneemster voor hen kan doen.”
Beatrice M. Mwasi van Sanabora Design House, Kenia
Een groot netwerk van creatievelingen maakt tassen, sieraden en andere accessoires voor Sanabora Design House. De makers krijgen een eerlijke prijs. De organisatie regelt trainingen voor hen om de ontwerpen en de kwaliteit van de producten op een hoger plan te brengen.
Claudette Davis van Africa Home, Zuid-Afrika
Handwerk van Africa Home is gemaakt met materialen uit de streek – gras, wilde planten, klei. „Succesvol zakendoen en mensen vooropstellen gaan samen. Hoe meer klanten, des te meer kunnen wij onze ambachtslieden en hun familie helpen economisch zelfstandig te worden.”
Dalila Gamarra van Inka Traditions, Peru
Kleuren, vormen en symbolen typeren de producten van Inka Traditions. Het bedrijf organiseert zo’n 200 workshops in Peru, aan de kust, in de bergen en in de jungle, waardoor duizenden families kansen krijgen op economisch gebied. Vrouwen gaan thuis aan de slag.
Lydia Vrsalovic van Cosmética Natural del Valle, Bolivia
Microbioloog Lydia Vrsalovic startte CosNatVal in 2006, samen met een biochemicus en farmaceut. Voor de zeep die zij maken gebruiken ze duurzame palmolie van plantages waarbij zo’n 100 families in de buurt van Santa Cruz betrokken zijn; 80 procent van de werkers is vrouw.
Martha Getachew van ABBA Garment Design, Ethiopië
ABBA Garment is van de canvas tassen, manden en kunst voor in huis. Het afgelopen jaar hielp Getachew, samen met een ngo, 200 ambachtslui zich te organiseren. Het gaat bijvoorbeeld om wevers, mandenmakers en mensen die goed zijn in houtsnijwerk. Ook hier is de meerderheid vrouw.