Synode Gereformeerde Gemeenten
UTRECHT – De Gereformeerde Gemeenten houden woensdag en donderdag de driejaarlijkse generale synode. Hoe is de synode georganiseerd en hoe verlopen de synodevergaderingen? Hoe ziet de structuur van het kerkverband eruit?
GEREFORMEERDE GEMEENTEN: Het kerkverband van de Gereformeerde Gemeenten ontstond op 5 juni 1907 uit een vereniging van kruisgezinden en ledeboerianen. Na een scheuring in 1953 ging een groep onder de naam ”Gereformeerde Gemeenten in Nederland” zelfstandig verder. De Gereformeerde Gemeenten tellen bijna 105.000 leden. Er zijn 157 gemeenten en 57 dienstdoende predikanten. In Nederland is het in omvang het derde protestantse kerkverband (na de Protestantse Kerk in Nederland en de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt).
BIDSTOND: De synode wordt dinsdag voorafgegaan door een bidstond te Geldermalsen. Deze wordt naar gewoonte geleid door de preses van de laatstgehouden synode, ds. J. J. van Eckeveld (Zeist).
GENERALE SYNODE: De generale synode is de breedste vergadering van het kerkverband. De synode telt veertig leden, die afgevaardigd worden namens vier particuliere synodes (Zuid, Zuidwest, Noordwest en Oost). Van deze veertig zijn er twintig predikant en twintig ouderling. Iedere particuliere synode vaardigt tien leden af. De particuliere synodes worden gevormd vanuit twaalf classes.
MODERAMEN: De generale synode kent een dagelijks bestuur, het zogenoemde moderamen, dat aan het begin van elke generale synode wordt gekozen. Het moderamen bestaat uit zeven leden: de voorzitter (preses), de tweede voorzitter (assessor preses), een eerste secretaris (scriba primus), een tweede secretaris (scriba secundus), een derde secretaris (scriba tertius), een eerste penningmeester (quaestor primus) en een tweede penningmeester (quaestor secundus). Het moderamen stelt de agenda op voor de vergadering.
PRESES: Synodepreses was de afgelopen vier synodes ds. J. J. van Eckeveld. De preses leidt de vergaderingen. Bij zijn afwezigheid is die taak voorbehouden aan de assessor preses. De preses is ook voorzitter van het deputaatschap vertegenwoordiging en voorlichting, dat de gemeenten in de periode tussen twee synodes vertegenwoordigt en zorg draagt voor uitvoering van door de synode genomen besluiten.
Een deputaatschap is een commissie die in opdracht van een meerdere vergadering in een periode tussen twee vergaderingen opdrachten uitvoert aan de hand van een door de synode omschreven mandaat.
ADVISEUR: Om de synode zo nodig van advies te kunnen die- nen, is de rector van de Theologische School, ds. A. Moerkerken, aanwezig als adviseur.
ROEPENDE KERK: De roepende kerk is Geldermalsen. Ze roept de synode samen, is er verantwoordelijk voor dat de afgevaardigden alle stukken krijgen, stelt een voorlopige agenda op, zorgt ervoor dat de bidstond plaatsheeft en is verantwoordelijk voor de opening van de synode. Ook zorgt de roepende kerk ervoor dat de verkiezing van het moderamen plaatsheeft.
VERGADERSTRUCTUUR: Rapporten, verslagen en voorstellen die in de synodevergadering besproken worden, kunnen komen van deputaatschappen of van de commissies die door de synode zijn benoemd.
Aan de orde zijn, behalve de gebruikelijke rapportages over onder meer zending, evangelisatie, werk onder Israël en jeugdwerk, rapporten van de commissie kerkelijke eenheid en verscheidenheid, van de commissie moderne media, en van de commissie huwelijk.
TOEGANKELIJKHEID: De vergaderingen van de generale synode zijn alleen toegankelijk voor mannelijke leden en doopleden van de Gereformeerde Gemeenten. Wanneer appelzaken besproken worden, gaat de vergadering ”in comité”. Niet-ambtsdragers dienen de vergaderruimte dan te verlaten. De besloten zittingen kunnen ook op andere zaken betrekking hebben.
VERGADERFREQUENTIE: De generale synode van de Gereformeerde Gemeenten vergadert om de drie jaar, vaak in september, twee dagen achtereen, meestal gevolgd door één of meerdere zittingen enige maanden later.
ZUSTERKERKEN: Gebruikelijk is dat afgevaardigden van drie buitenlandse kerken waarmee een correspondentieband wordt onderhouden, op de generale synode aanwezig zijn. Het gaat om de Netherlands Reformed Congregations in Noord-Amerika, de Gereja Jemaat Protestan di Papua en de Nigeria Reformed Church.
Vanwege de geïsoleerde positie van de Reformed Congregation te Carterton (Nieuw-Zeeland) is ook ds. A. Th. Vergunst, predikant te Carterton, uitgenodigd.
VERGADERPLAATS: De synode vergadert voor de 24e maal in de Westerkerk (Bergstraat) te Utrecht.
