Het klimaat verandert en dat beginnen we te merken. We zien het onder andere aan de talloze stortbuien die hier de afgelopen weken voor ondergelopen kelders en gezwollen rivieren zorgden. Uit een recentelijk verschenen rapport van onderzoeksinstituut Alterra blijkt dat driekwart van de Nederlanders verwacht dat er door de klimaatverandering meer overstromingen zullen komen. Men is zich dus bewust van de uitdagingen in het waterbeheer van morgen.

Tegelijkertijd voelt 70 procent van de Nederlanders zich veilig voor overstromingen. Dit is begrijpelijk, want ook al zal de frequentie misschien toenemen, overstromingen blijven een zeldzaamheid.

Wel kwalijk is dat dit gevoel van veiligheid vaak gebaseerd is op een verkeerde inschatting van de situatie. Van mensen die meer dan 2 meter water in huis kunnen verwachten onderschat 70 procent de situatie. Ongeveer een kwart van deze mensen denkt zelfs dat hun huis helemaal niet kan overstromen. Ook bleek uit het rapport dat ondervraagden regelmatig het antwoord op vragen schuldig bleven, omdat zij niet zo veel inzicht hebben in de wereld van het waterbeheer.

Blijkbaar vinden Nederlanders hoogwaterbescherming een zaak voor experts die met hun kennis en technologie de inwoners beschermen. De vraag is echter of het verstandig is om op deze voet verder te gaan. Een goed geïnformeerde en geïnstrueerde burger kan als het erop aankomt het verschil maken tussen leven en dood.

De publiekscampagne ”Nederland leeft met water” zou de burger daarom (praktische) informatie moeten geven over hun specifieke situatie in geval van overstroming. Zo zou deze campagne gemakkelijk gekoppeld kunnen worden aan overstromingskaarten waarop men via de postcode de hoogte van het water bij een overstroming kan aflezen. Ook een koppeling met de campagne voor het noodpakket ligt voor de hand, waarbij dan praktische informatie wordt gegeven over wat te doen bij overstromingen.

Zulke specifieke voorlichting zou als bangmakerij van de hand gedaan kunnen worden. Echter uit het proefschrift dat ik deze week verdedig, blijkt dat Nederlanders niet meer geloven dat de mens als een despoot de natuur kan controleren. Het idee van de maakbare natuur heeft zijn langste tijd gehad. De mens als onderdeel van de natuur, die als een rentmeester zorgt voor de aarde, is duidelijk in zwang bij de bevolking.

Hierbij hoort ook het accepteren en onder ogen zien dat de natuur onberekenbaar is en het dus soms fout gaat. Mensen begrijpen best dat de rivier niet altijd in de hand te houden is, je kunt ze hier dan ook maar beter op voorbereiden. Pas dan leeft Nederland echt met water.

De auteur is onderzoeker bij kennisinstituut Alterra van de Wageningen Universiteit. Gisteren promoveerde zij aan de Radboud Universiteit Nijmegen op een proefschrift over het draagvlak voor natuurlijk waterbeheer.