Tijdens de zogenoemde Tweede Ontmoeting van de Raad van de Anglicaanse Provincies in Afrika, die deze week plaatsvond in het Ugandese stadje Entebbe, klinkt behoorlijk opruiende taal. Vierhonderd Afrikaanse bisschoppen bespreken hoofdschuddend de situatie in hun geliefde anglicaanse gemeenschap.

Deze Anglican Communion vertegenwoordigt 80 miljoen leden van 44 kerkgenootschappen in 160 landen. Afrika is het grootste district binnen deze gemeenschap.

De afgelopen jaren hebben Afrikaanse anglicanen al vaker gedreigd met een kerkscheuring over het onderwerp homoseksualiteit, met name toen in de Episcopale Kerk in Amerika (ook lid van de anglicaanse wereldkerk) een homoseksueel tot priester werd gewijd. En eerder dit jaar werd de lesbische Mary Glasspool tot assistent-bisschop gewijd in de Episcopale Kerk in Los Angeles. Juist deze week publiceerde de Episcopale Kerk een gidsje over hoe stellen van het gelijke geslacht betrokken kunnen worden bij liturgie 
en andere kerkelijke ceremonies.

In zijn openingstoespraak zei de Ugandese aartsbisschop Henry Orombi maandag dat Afrikanen „in opstand moeten komen en het zieke wereldwijde anglicanisme nieuw leven moeten inblazen.” Afrikaanse anglicanen moeten hun onderdanige houding van zich afschudden, want „onze moederkerk heeft grote behoefte aan het ware Evangelie.”

Een van de weinige blanke gezichten tijdens deze bijeenkomst was dat van Rowan Williams. Als aartsbisschop van Canterbury is hij de officiële leider van de Anglicaanse Kerk. Hij wist van tevoren dat hij stevige kritiek te verwerken zou krijgen. Williams zinspeelde in zijn spreekbeurt op de verantwoordelijkheid die bisschoppen volgens hem hebben „om de wereld te laten zien dat alle mensen waardevol zijn, ook wanneer zij gehaat en terzijde geschoven worden door andere mensen of zelfs door de samenleving als geheel. Wij mogen niet denken dat wij het altijd beter weten, dat wij altijd het juiste antwoord hebben op elke mogelijke vraag.”

Williams reageerde ook op de oproep van de Ugandese aartsbisschop dat Afrikanen kerken in het rijke Westen zouden moeten herkerstenen: „Het is onvoldoende om een nieuwe taal te leren en vervolgens naar een ander land te gaan om daar te evangeliseren. Je moet in eerste instantie bereid zijn om te luisteren naar mensen in andere culturen, zodat je weet wat er werkelijk in hun harten leeft.”

Dit is opvallend duidelijke taal voor een bisschoppelijke bijeenkomst als deze, die slechts zeer zelden worden gehouden. De vorige Afrikaanse Ontmoeting vond zes jaar geleden plaats. Sindsdien neigen westerse kerken van de anglicaanse familie steeds meer naar volledige acceptatie van homoseksuelen, terwijl bijvoorbeeld de Anglicaanse Kerk in Uganda haar steun heeft uitgesproken voor een wet die lange gevangenisstraffen zet op de (in dat land) illegale daad van homoseksualiteit. De wet, die nog niet door het parlement is aangenomen, legt ook gevangenisstraffen op aan ouders, vrienden en kerkleiders die verzuimen een homoseksueel aan te geven bij de politie. In extreme gevallen kan een homoseksueel zelfs de doodstraf krijgen.

Homoseksualiteit is in veel Afrikaanse landen illegaal. Er staan vaak lange gevangenisstraffen op die wetsovertreding. Hoewel er ook Afrikaanse landen zijn waar homoseksualiteit weliswaar illegaal is, maar waar de rechterlijke macht een oogje dichtknijpt, zolang de wetsovertreding maar niet al te zichtbaar is.

„De huidige kerk in het Westen onderwerpt zich niet meer aan het Woord van God”, zegt bisschop Ian Ernest van Mauritius tijdens de bijeenkomst aan journalisten. Ernest is op dit moment voorzitter van de Raad van Anglicaanse Provincies in Afrika. „Het is onze taak om als Afrikanen verandering te brengen in die situatie.”

Aartsbisschop Orombi in de Keniaanse krant Daily Nation: „Homoseksualiteit is on-Bijbels. Het is mooi dat Rowan Williams ook aanwezig is tijdens deze bisschoppelijke ontmoeting. We zullen hem uitleggen hoe wij over deze zaak denken. We zullen hem vertellen waar voor ons de pijn zit.” Er ís al een breuk in de Anglicaanse Kerk, voegde hij eraan toe. „Die hoeft niet officieel plaats te vinden. Het is te zien in de manier waarop mensen hun geloof beleven.”

De bisschoppelijke conferentie duurt tot en met zondag.