De groeicijfers die worden gepresenteerd zijn toch goed?

Inderdaad. In het tweede kwartaal bedroeg in de eurozone de expansie ten opzichte van de vorige drie maanden 1 procent. Dat betekende een versnelling vergeleken met de 0,2 procent die de periode januari tot en met maart opleverde en het was ook beter dan voorzien.

Vooral Duitsland presteerde uitstekend, met een toename van het bruto binnenlands product (bbp), de waarde van alle geproduceerde goederen en diensten, van maar liefst 2,2 procent. Daarmee werd zelfs het hoogste percentage gescoord sinds de hereniging, dus in meer dan twintig jaar. Nederland liet een plus aantekenen van 0,9 procent, tegen 0,3 procent in het eerste kwartaal van 2010.

Maar waarom zie je die ontwikkeling dan niet terug in het koersverloop van de aandelen?

De beurzen hebben de laatste twee weken terrein verloren. Beleggers lijken te aarzelen. Die stoppen op dit moment hun geld liever in veilige staatsobligaties van financieel solide landen, met als gevolg dat de rente op die waardepapieren zakt, dan in aandelen van bedrijven, die voor de omvang van hun winst afhankelijk zijn van de algemene economische gang van zaken.

Zij kijken bij hun keuzes nu eenmaal vooruit en niet achterom. Zij laten zich niet leiden door het beeld in de achterliggende tijd, maar door de verwachtingen voor de toekomst. En daarbij bestaan er twijfels of bij de opleving het tempo er wel in zal blijven. Regelmatig wordt gesproken over de kans op een dubbele dip, en dat mogelijke perspectief stemt marktpartijen uiteraard niet positief.

Wat moeten we verstaan onder een dubbele dip?

In 2008 en 2009 beleefden we onder invloed van de kredietcrisis een diepe recessie. In Nederland slonk vorig jaar het bbp, de maatstaf voor de groei, met een ongekende 4 procent. Het herstel begon in het derde kwartaal van 2009. Toen klom de conjunctuurlijn uit de rode cijfers.

Gaat het zonder onderbreking omhoog, dan duiden we dat aan als het V-scenario. Maar er is ook een beweging denkbaar die wordt afgebeeld met de letter W: omlaag en omhoog en daarna nog eens omlaag en omhoog, dus een patroon met daarin een tweede inzinking.

Welke weg de economie volgt, daarover zijn de meningen verdeeld en dat veroorzaakt onzekerheid.

Is er dus kans dat we in een nieuwe recessie terechtkomen?

Zo’n vaart zal het waarschijnlijk niet lopen. Officieel spreken we pas van een recessie als er twee kwartalen achtereen krimp optreedt. Weinigen houden er rekening mee dat dit gebeurt. Maar een stapje terug, even een fase van afkoeling, dat valt niet uit te sluiten.

Zijn er signalen die wijzen in de richting van zo’n afkoeling?

Jazeker. Vooral in de VS, en dat is toch een belangrijke speler in mondiaal verband, boet het herstel in aan kracht. De groei daar vertoonde in het tweede kwartaal een vertraging tot 0,6 procent. In het eerste kwartaal steeg het bbp met 0,9 procent.

Verder wijzen de statistieken uit dat de mooie resultaten in Europa wel erg sterk leunen op de export, naar met name het Verre Oosten. China, waar de omvang van de jaarlijkse groei weer met dubbele cijfers wordt geschreven, fungeert als motor van de wereldeconomie. De binnenlandse bestedingen in Europa zijn nog zwak. De consument laat het afweten. Die houdt met alle onzekerheid over onder andere werk, inkomen, hypotheekrenteafrek en pensioen de hand op de knip.

Kunnen de overheden misschien iets doen om een eventuele verslechtering af te wenden?

Hun ruimte om de economie te stimuleren is opgesoupeerd. Sterker, zij moeten hoognodig hun uitgaven beperken, en nog eens stevig ook, om hun begrotingstekorten op orde te brengen; anders dreigt het op dat punt mis te gaan, zo hebben zij geleerd van Griekenland. Het bezuinigingsbeleid zet een rem op de bedrijvigheid.

Dus de overheden zullen eerder bijdragen tot het ontstaan van een dubbele dip dan dat zij die weten te voorkomen.