In drieënhalve week hebben de Amerikanen het karwei geklaard. Met de verovering van Tikrit, de geboorteplaats van Saddam Hussein, is de oorlog in Irak voorbij. De eerste vliegtuigen zijn al teruggetrokken. In totaal komt het Amerikaanse leger uit op ruim honderd doden. Dat is niet veel voor het veroveren van een toch behoorlijk groot land.Aan Iraakse zijde moeten de slachtoffers eerder in duizendtallen geteld worden. Maar al is Bagdad zwaar beschadigd, er was geen sprake van allesverwoestende bombardementen zoals in de Tweede Wereldoorlog op de Duitse steden. Daardoor bleef het aantal Iraakse burgerslachtoffers beperkt.

Ook na de val van Tikrit zullen hier en daar in Irak nog wel schermutselingen plaats vinden met restanten van Saddam-getrouwe troepen. Of Saddam nog in leven is en waar hij verblijft, is tot dusver een raadsel. Het regime is na de verovering van Bagdad in elkaar gestort en van de aardbodem verdwenen. Maar ook al zou Saddam verder spoorloos blijven, zijn rijk is uit.

Wat valt er echter te zeggen over het post-Saddam-tijdperk? Herstel van het openbare leven in Irak, inclusief de nutsvoorzieningen, moet absolute prioriteit hebben. De afgelopen dagen werden grote delen van het land geteisterd door chaos en plundering.

Niet alleen overheidsgebouwen werden leeggehaald en paleizen van Saddam, maar de plunderaars richtten zich op alles wat maar te stelen was, van wie dan ook. Zo werd ook het Archeologisch museum van Bagdad leeggeroofd. Een museum dat omvangrijke schatten herbergde uit de rijke cultuurgeschiedenis van het Tweestromenland. Geen wonder dat die plundering over de hele wereld ontzetting en afgrijzen opriep. Hadden de Amerikanen dit niet kunnen voorkomen?

Daarbij maakt het wel verschil of kostbaarheden gestolen of vernield zijn. In het eerste geval zijn ze er in ieder geval nog. Tegelijk moeten we ons de vraag stellen wat we erger vinden: een jongen die allebei zijn armen verloren heeft of een mooie antieke vaas waar als gevolg van graaiende plunderaars de beide oren afgebroken zijn?

Behalve van plunderingen is er in Irak ook sprake van etnisch en religieus geweld. Koerden tegen Arabieren in het noorden en een voor ons moeilijk te doorgronden strijd tussen verschillende sjiitische groepen in het zuiden. Er is nog een hele weg te gaan voor de toestand in Irak gestabiliseerd is. En dan willen we nog niet eens West-Europese maatstaven aanleggen, maar kunnen we al redelijk tevreden zijn wanneer het nieuwe Irak gaat lijken op het buurland Jordanië.

Inmiddels is Syrië, een andere buurstaat van Irak, volop in de schijnwerpers komen te staan, na dreigende taal van Amerikaanse zijde. Bush waarschuwde Syrië geen onderdak te bieden aan gevluchte Iraakse leiders.

Onmiskenbaar is dit land een negatieve factor in het Midden-Oosten. Damascus herbergt en ondersteunt allerlei terroristische organisaties. Maar de aversie tegen de Amerikanen in de Arabische wereld zou nog verder toenemen wanneer nu in één moeite door ook Syrië bezet zou worden.

Pacificatie en democratisering van het veroverde Irak is nu voorlopig de eerste taak van de Amerikanen. Dat lukt alleen als ze de bevolking meekrijgen.