Hier is sprake van een omslag in het nationale denken, concludeert professor John Gottvent van de universiteit van Zuid-Indiana: „Jarenlang is geprobeerd het kwade in de mens via de psychologie weg te verklaren, nu zijn we weer bereid over het werk van de boze te spreken.”

Een artikel in de Evansville Courier & Press, in de staat Indiana, wijst erop dat deze omslag in het denken plaatsvond tijdens de oorlog in Irak. „Nog maar kort geleden”, aldus prof. Gottvent, „gingen studenten met elkaar in discussie over de vraag waar de boze nog ergens te vinden zou zijn. Nu blijken ze elkaar de vraag te stellen of de satan wellicht gepersonifieerd was in de Irakese dictator Hussein. Op datzelfde moment luisterden de studenten naar een toespraak van Hussein waarin deze de satan gelijkschakelde met president Bush en met het Amerikaanse volk.”

Afgelopen weken zijn in de Verenigde Staten op dit terrein enkele onderzoeken gedaan. Met name blijkt de toegenomen overtuiging van het bestaan van de duivel uit de zogenaamde Gallup-onderzoeken en die van het bureau Harris Interactive. De Gallup-onderzoeken stellen sinds 1950 naar gewoonte de vraag over het bestaan van de satan. In 1991 scoorde die vraag het laagst in de geschiedenis van het onderzoek. Toen dacht slechts 51 procent van de Amerikanen dat satan werkelijk bestaat.

Uit de nu gehouden onderzoeken blijkt dat er in dit verband nauwelijks verschil is in opvattingen tussen mensen met een hogere of lagere opleiding. Republikeinen geloven meer in de persoon van de duivel dan de Democraten.

Gallup meldt bij de resultaten van het nu gedane onderzoek dat vooral na het ontstaan van de evolutietheorie en de intrede van de moderne psychologie mensen geneigd waren het bestaan van de duivel niet langer te erkennen. Gallup-woordvoerster Jennifer Robison zegt dat godsdienst zijn gezag enigszins is kwijtgeraakt in de VS.

Overigens heeft noch Gallup noch Harris Interactive in kaart gebracht wat men concreet onder de satan verstaat. Onder evangelicalen in de VS leeft de overtuiging, getuige een onderzoek van het onderzoeksbureau Barna Research, dat de duivel meer is dan alleen maar een symbool. In godsdienstige kringen leeft het besef van het bestaan van de duivel het meest onder mormonen. Het minst leeft dat bij methodisten en rooms-katholieken.