Maar is hij wel echt ziek? Is hier geen sprake van een ‘gewoon’ arbeidsconflict dat geen verband houdt met ziekte?

Bedrijfsartsen stelden in het verleden al snel vast dat er sprake was van situatieve arbeidsongeschiktheid. Met dat oordeel werd het conflict gemedicaliseerd. De werknemer bleef thuiszitten en het conflict werd niet opgelost. Financieel gezien was deze methode in zekere zin wel aantrekkelijk voor de werkgever. Als hij het ziekterisico had verzekerd, betaalde de verzekeraar het loon gedurende de ‘ziekteperiode’.

Inmiddels is men wel tot de conclusie gekomen dat deze aanpak maatschappelijk ongewenst is. Conflicten moet je niet medicaliseren maar oplossen, is nu de gedachte. Bedrijfsartsen passen daarom de Werkwijzer Arbeidsconflicten toe. Op grond van deze werkwijzer gaan ze bij een ziekmelding in verband met een arbeidsconflict na of er sprake is van psychische beperkingen die als medisch kunnen worden geduid. Dat is bijvoorbeeld het geval als de werknemer een sterk verhoogde bloeddruk laat zien of last heeft van hartritmestoornissen. Dan is de bedrijfsarts bereid arbeidsongeschiktheid te concluderen.

Het kan ook zijn dat de problematiek niet als medische arbeidsongeschiktheid kan worden geduid. In dat geval stelt hij vast dat er geen sprake is van arbeidsongeschiktheid, maar komt hij in de regel met de aanbeveling dat het wel verstandig is dat werkgever en werknemer samen gaan werken aan een oplossing. Soms benoemt hij ook mogelijke methoden om tot een oplossing te komen, bijvoorbeeld het inschakelen van een mediator.

Heeft een werknemer nu recht op doorbetaling van het loon als hij thuiszit vanwege een arbeidsconflict en de bedrijfsarts (of de verzekeringsarts van het UWV) vaststelt dat er geen medische beperkingen zijn? Op deze vraag heeft de Hoge Raad een duidelijk antwoord gegeven. In deze zaak ging het om een werknemer (directeur) die zich had ziek gemeld naar aanleiding van een medewerkerstevredenheidsonderzoek dat nogal vervelende conclusies opleverde voor de directeur. Bedrijfsarts en verzekeringsarts bevonden de werknemer arbeidsgeschikt. De werknemer stelde een loonvordering in.

De Hoge Raad oordeelde dat wanneer er geen sprake is van medische beperkingen de werknemer niet als arbeidsongeschikt kan worden aangemerkt. Hij heeft daarom geen recht op het loon dat een werknemer normaliter bij ziekte ontvangt. Wil de werknemer toch aanspraak maken op loon omdat het arbeidsconflict aan de werkgever moet worden toegerekend (op grond van artikel 628 van het Burgerlijk Wetboek), dan zal de werknemer iets moeten doen. Hij moet feiten en omstandigheden laten zien –en zo nodig aannemelijk maken– die tot het oordeel kunnen leiden dat de arbeidsomstandigheden voor de werknemer zodanig waren dat van hem redelijkerwijs niet kon worden gevergd dat hij zijn werk zou doen.

De Raad merkt hierbij op dat de werknemer in zo’n geval in beginsel gehouden is alle medewerking te verlenen aan inspanningen die erop gericht zijn oorzaken weg te nemen.

De auteur is hoogleraar arbeidsrecht aan de Rijksuniversiteit Groningen. Reageren aan scribent? socialezaken@refdag.nl

Dit is het vierde deel in een serie over ziekte op de werkvloer. Volgende week deel 5.