Zout water doet groene soep verdwijnen
APELDOORN – Een groene, stinkende soep van giftige blauwalgen in het Volkerak-Zoommeer doet watersporters uitwijken naar elders, houdt zwemmers aan de kant en bezorgt agrariërs hoofdbrekens. De oplossing: zout water.
Tot in het verre buitenland bestaat diep ontzag voor de Deltawerken. Ongeëvenaarde techniek beschermt het laaggelegen Nederland tegen zeewater. Aan dit technisch vernuft kleven echter ook nadelen.
Het Volkerak-Zoommeer, in 1987 ontstaan na de aanleg van de Philipsdam en de Oesterdam, kampt al jaren met ernstige verontreiniging door blauwalg. Vóór de afsluiting is het 8000 hectare grote meer zout, erna zoet.
Meststoffen die vanuit de Brabantse rivieren en het Hollandsch Diep het Volkerak-Zoommeer instromen en de beperkte doorstroming in het meer leiden elke zomer opnieuw tot een explosieve groei van blauwalgen.
Die maken het meer ’s zomers onbruikbaar voor agrariërs – juist wanneer zij het water het hardst nodig hebben voor hun vee en gewassen. Zwemmen is verboden en de stinkende drab in jachthavens en op oevers jaagt recreanten weg.
Blauwalg is niet ongevaarlijk. De soort die in het Volkerak-Zoommeer welig tiert, microcystis, maakt gifstoffen aan die vogel- en vissterfte veroorzaken en bij mensen ernstige gezondheidsklachten kunnen opleveren. Dieptepunt was de nazomer van 2002, toen hoogstwaarschijnlijk als gevolg van de blauwalg een massale vogelsterfte plaatsvond.
Voor Rijkswaterstaat was daarmee de maat vol. Nog datzelfde jaar startte de dienst een onderzoek naar structurele oplossingen voor de blauwalgenproblematiek. Na veel studie resteerden twee alternatieven: het meer ‘doorspoelen’ met zoet water vanuit het Hollandsch Diep óf het Volkerak-Zoommeer weer zout maken.
Projectleider René Boeters: „Het eerste alternatief viel snel af. Doorspoelen biedt geen soelaas. Daarvoor heb je niet genoeg zoet water. Bovendien verdwijnt wel veel alg, maar de bláúwalg blijft.”
Volgens Boeters is er maar een structurele oplossing. „Alleen wanneer we het meer zout maken en het getijde weer een klein beetje terugbrengen, zal de blauwalg verdwijnen.”
Een spuisluis in de Philipsdam gaat het Volkerak-Zoommeer verbinden met de Oosterschelde; vanaf 2015 moet het zoutgehalte tussen de twee wateren min of meer gelijk zijn. Boeters is ervan overtuigd: de waterkwaliteit van het meer zal daarna enorm verbeteren.
Ingewikkelder is de alternatieve zoetwatervoorziening voor met name agrariërs die nu nog hun water uit het Volkerak-Zoommeer halen. Alleen als dat goed geregeld is, gaan de plannen door.
Het is nu aan de ingenieurs van DHV om met passende ontwerpen het kabinet te overtuigen.