Er is grote onrust onder de officieren van de krijgsmacht. Het begon ongeveer een halfjaar geleden toen er plotseling een uitgavenstop werd ingesteld. Minister Middelkoop van Defensie bagatelliseerde deze maatregel en met een overheveling van 75 miljoen euro uit het investeringsbudget naar de bedrijfsvoering zou de kou uit de lucht zijn.

Vlak voor de gemeenteraadsverkiezingen wilde de regering geen onheilsberichten. Maar de werkelijkheid was geheel anders. Van verschillende wapensystemen in Nederland is meer dan 50 procent niet inzetbaar omdat er geen reservedelen zijn. Niet alle vereiste schietoefeningen kunnen worden gehouden omdat er te weinig munitie is. Circa 6000 vacatures worden niet vervuld omdat het beschikbare geld is uitgegeven aan de bedrijfsvoering.

Recentelijk heeft de minister aangekondigd dat het tekort aan reserveonderdelen, munitie en het probleem van de vacatures in 2011 niet kunnen worden opgelost. Van het materieel wordt 20 procent tijdelijk buiten gebruik gesteld. Het aantal oefendagen wordt met zo’n 15 procent gekort. Defensie heeft het huishoudboekje gewoon niet op orde.

Dit alles wordt door de officieren ervaren als een bedreiging van de gevechtskracht van het Nederlandse leger. Daarnaast hebben bijna alle partijen in hun verkiezingsprogramma’s flinke bezuinigingen op Defensie aangekondigd. De PvdA is koploper met 1,5 miljard euro. Een dramatische bezuiniging als je beseft hoe slecht het huishoudboekje er nu al uitziet.

Als ervoor gekozen wordt om te bezuinigen, dan moet dat gebeuren in overeenstemming met het rapport ”Verkenningen”. Dat is gebaseerd op de opdracht van het kabinet in 2008 om te onderzoeken wat voor krijgsmacht Nederland in de periode 2020 tot 2030 zou moeten hebben en welk budget daarbij hoort. Het zou vreemd zijn als dit rapport vier maanden na verschijning al terzijde wordt geschoven. De conclusies van het rapport zijn dat de huidige omvang van de operationele capaciteit behouden dient te blijven en dat het budget wordt gehandhaafd.

Het centraliseren van de ondersteunende diensten was een goede gedachte om de efficiëntie te bevorderen. Net als in het onderwijs en de zorg is het aantal managers enorm toegenomen. Voortdurend worden er onderzoeken uitgevoerd om kosten te besparen.

Maar bij een krijgsmacht die regelmatig troepen uitzendt, is een deel van de ondersteuning niet voorspelbaar. Om snel te kunnen inspelen op gewijzigde situaties dienen op laag niveau besluiten te worden genomen. De bureaucratie dient te worden teruggedrongen. Daar kunnen besparingen worden gevonden en het is motiverend voor het personeel.

Waar de gezamenlijke officiersverenigingen bang voor zijn, is dat tijdens de kabinetsformatie bezuinigingen op Defensie worden afgesproken zonder men zich voldoende realiseert hoe dat in de praktijk uitpakt. Ook moet er rekening mee worden gehouden dat het huishoudboekje niet op orde is. Dit kan niet jaren zo blijven!

De auteur is voorzitter van officierenvereniging FVNO/MHB.