Theologie is rijk aan verscheidenheid
KAMPEN – „De theologische traditie verstoort met haar vragen de geloofspraktijk van de kerk. Het ontbreekt aan reflexie op verschillende geloofspraktijken. Welke praktijk belichaamt bijvoorbeeld de presentie van Christus in het Avondmaal?”
Dat zei prof. dr. R. Brouwer, docent praktische theologie aan de Protestantse Theologische Universiteit (Utrecht), vrijdag in Kampen bij de presentatie van het boek ”Een lichte last. Protestantse theologen over de kerk”. Het boek is het eerste resultaat van het onderzoeksprogramma ”Beliefs” van de PThU. „Theologie is een bescheiden bezigheid, houdt zich op aan de rand van het leven en is een reflexie op geloven”, aldus prof. Brouwer. Voor hem heeft het boek, waarin negentien theologen over de kerk schrijven, weinig pretentie. „Voor veel PKN-gemeenten is er geen sprake van een lichte last. Er is een rijk palet aan verscheidenheid van praktijken.” Als voorbeeld noemde Brouwer de viering van het Avondmaal. „De praktijk daarvan belichaamt de verschillen, neergeslagen in kerkelijke tradities.”
Volgens prof. dr. G. de Kruijf, hoogleraar ethiek (PThU Leiden) en programmaleider van Beliefs, biedt het boek een waaier aan onderwerpen. Het boek is bedoeld om zich aan elkaar op te scherpen en de gedachten in een vrije loop op de kerk te richten. „De titel ”Een lichte last” doet daarom een beetje relativerend over de kerk, maar wil wel het missionaire karakter ervan benadrukken”, zei De Kruijff.
Dat missionaire karakter werd uitgedragen door Anmar Hayali, coördinator van SKIN, de organisatie binnen de Protestantse Kerk in Nederland die migrantenkerken met Nederlandse kerken, de overheid en andere organisaties met elkaar in contact brengt. „Wat bedoelen we met migrantenkerken?”, vroeg Hayali. „Er zijn er 66 op een totaal van 1200. Hoe gaan wij om met deze diversiteit?”
Migrantenkerken zijn volgens hem onvoldoende zichtbaar in het geheel van kerk en samenleving. „Autochtone christenen zien migrantenchristenen niet als gelijkwaardig. Waarom hebben autochtone christenen zoveel moeite om over het geloof te spreken? Migrantenchristenen willen niets liever dan het Evangelie uitdragen.”
Volgens Hayali is de samenleving aan het ontkerstenen en is de kerk aan het verwereldlijken. „De migrantenkerken houden ons een spiegel voor.”
Voor ds. Marianne Bogaard, predikant in Amstelveen, is het contrast van geloofsbeleving vol van dilemma’s. „De theologische kaders van de eigen tuin liggen vast en laten zich niet zomaar openbreken.”
Ds. Bogaard pleit voor pastores die in de context van verschillende praktijken willen staan. „Door verschillen aan beleving ruimte te geven kunnen, grenzen heilzaam overschreden worden.”
Voor prof. dr. M. M. Jansen, bijzonder hoogleraar missiologie aan de PThU (Utrecht), is de theologie uitgevonden om de draagkracht van mensen te vergroten. „Binnen het juk van de kerk sta je in de cultuur en ben je er tegelijk niet thuis. Als pelgrim ben je op reis om, met de woorden van Jezus, Zijn juk op je te nemen. Want Zijn juk is zacht en Zijn last is licht.”
Na de boekpresentatie sprak prof. dr. N. W. den Bok zijn inaugurele rede uit bij de aanvaarding van zijn ambt als hoogleraar Systematische Theologie. De titel van zijn oratie luidt: ”Kan zonde ongestraft blijven? Een systematische peiling naar de rechtvaardigheid van God in Christus”. Prof. Den Bok noemt dat een gepolariseerde discussie.