Opnieuw werden deputaten ”m/v in de kerk” benoemd. Dit deputaatschap, bestaande uit twee mannen en twee vrouwen, kreeg tot taak de bezinning te begeleiden. Voorzitter werd ds. R. Heida uit Monster.

In samenwerking met het Centrum Dienstverlening Gereformeerde Kerken in Zwolle organiseerden deputaten deze maand zes regioavonden. Daarop werden vertegenwoordigers van lokale kerken „toegerust om plaatselijk het gesprek over dit onderwerp op gang te brengen.” Deputaten verwachtten, aldus de aankondiging, „dat de kerken door het volgen van deze cursus beter in staat zullen zijn om invulling te geven aan die gewenste plaatselijke bezinning. Bijvoorbeeld op een gemeenteavond of wijkavond.” Op 1 juni had in Ommen de eerste regioavond plaats; gisteravond in Delft de laatste.

In zijn woonhuis vertelt ds. Heida –in aanwezigheid van zijn vrouw– dat bezinning op dit terrein hard nodig is. „De maatschappij is veranderd. Vrouwen nemen op allerlei gebied belangrijke posities in het maatschappelijke leven in. Velen vragen zich af waarom dat in de kerk niet gebeurt.

Een enquête in onze kerken onder 2500 leden en 70 predikanten wees uit dat de meerderheid van de gemeenteleden een vrouwelijke diaken wel ziet zitten. Een minderheid is ook voor het openstellen van de ambten van ouderling en predikant voor de vrouw. Inmiddels is een groeiend aantal studenten aan de Theologische Universiteit in Kampen vrouw. Een aantal van hen wil predikant worden. Het is nodig om een begaanbare weg te kiezen.”

Wat vindt mevrouw Heida ervan?

Bep Heida: „Ik doe zelf bezoekwerk bij mensen met psychische problemen in de gemeente. Vrouwen kunnen nuttig zijn in werken van barmhartigheid, het omzien naar zieken en eenzamen. Dat is vroeger ook altijd gebeurd. Ik heb geen behoefte aan openstelling van de kerkelijke ambten voor de vrouw.”

Aan de universiteit in Kampen lopen momenteel diverse onderzoeken naar de positie van de vrouw. Een van die projecten wordt geleid door een vrouw.

Ds. Heida acht de kans dat zij toewerkt naar een vooraf ingenomen standpunt, om aan de slag te kunnen als predikante, niet aanwezig. „Schriftgetrouwheid is een eis. Curatoren en het college van bestuur waken daarover. Mochten de resultaten te denken geven, dan zal daarover stevig worden doorgepraat.”

Doel van de bezinning is door een „onbevooroordeelde lezing” van de Schrift tot een goede standpuntbepaling te komen. Hierbij gaat het zowel om de grote lijnen van de Schift als om bijvoorbeeld de ”zwijgteksten” van Paulus.

Een grote lijn vormen de tekstgedeelten die gaan over de scheppingsorde. Sommigen concluderen dat de man een leidende positie hoort te hebben. Anderen denken dat die ongelijkheid een gevolg was van de zondeval en door Christus is opgeheven. Een belangrijke vraag is ook of de cultuur van de Bijbeltijd doorwerkt in de vragen van deze tijd. Ds. Heida: „Slavernij, bijvoorbeeld, werd in de Bijbel niet veroordeeld, maar tegenwoordig is men het erover eens dat slavernij niet goed is.”

De zes regioavonden kenmerkten zich door een goede opkomst, blikt ds. Heida terug. Gemiddeld kwamen er veertig mensen opdagen, twee uitgenodigde leden per gemeente: de predikant en „een voor deze taak bekwame zuster.” Het is de bedoeling dat zij in het najaar in de eigen gemeente aan de slag gaan.

Volgens de deputatenvoorzitter was de sfeer op de bijeenkomsten goed. Tegelijkertijd lieten ze een grote diversiteit zien, dezelfde als die zichtbaar werd in de enquêteresultaten. „Meerdere deelnemers wilden wel het diakenambt opengesteld zien voor vrouwen. Een minderheid voelt ook voor het openstellen van de andere ambten. We moeten in liefde samen groeien en samen eerlijk de Bijbel bestuderen. Zo kunnen we de tegenstellingen met elkaar overwinnen.”

Is het toelaten van de vrouw tot het diakenambt een begaanbare weg?

„Het is mogelijk het diakenambt los te koppelen van de twee andere bijzondere ambten, dat van ouderling en predikant. Daar is sprake van het regeerambt. Dat is bij diakenen niet het geval. Diakenen zijn dienend bezig. Ze hebben geen regeerambt en kunnen als aparte commissie vergaderen, net zoals bijvoorbeeld de activiteitencommissie.”

Is dat geen devaluatie van het diakenambt?

„Iedereen heeft een ambt in de gemeente. De kerkenraad wordt gevormd door bijzondere ambtsdragers. Het is de vraag of er wel zo’n behoefte aan bestaat om ambtsdrager te heten. Het gaat erom samen te luisteren naar Gods Woord en om te zien naar anderen. Dat is geen devaluatie van het ambt.”

Blijft het bij vrouwelijke diakenen?

„Als de ontkoppeling van het diakenambt van de kerkenraad op de goede wijze plaatsvindt, hoeft er geen vrees te bestaan voor een glijdende schaal.”

Een breuk met de Reformatie?

„We gaan ook met andere dingen wel terug tot de tijd van voor de Reformatie, zoals met het amen van de gemeente als antwoord op de zegen. Niet de Reformatie, maar de Schrift is het einde van de tegenspraak. De ambtsleer is niet een-op-een uit de Bijbel te halen. De Nederlandse Geloofsbelijdenis noemt weliswaar de diakenen bij de kerkenraad. Maar volgens de Dordtse Kerkorde wordt de kerkenraad slechts gevormd door de predikant en de ouderlingen.”

Ds. R. Heida

Ds. R. Heida is sinds 2008 voorzitter van het deputaatschap ”m/v in de kerk”.

Roelof Heida werd op 28 augustus 1946 in Amersfoort geboren. Na zijn studie aan de Theologische Universiteit van de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt in Kampen diende hij de gemeenten Katwijk en Valkenburg (1981).

In 1994 vertrok hij naar de streekgemeente Monster in het Westland. Deze gereformeerde kerk vrijgemaakt heeft ook leden uit ’s-Gravenzande, Naaldwijk, Honselersdijk en Hoek van Holland.

Ds. Heida is getrouwd en heeft drie kinderen en twee kleinkinderen.

In kerkbreed komt iedere week een persoon aan het woord die een reflectie geeft op een opvallende gebeurtenis of ontwikkeling in het kerkelijk leven. Vandaag: ds. R. Heida, voorzitter van deputaten m/v in de kerk van de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt (GKV).