Preken doet Stott (89) al een paar jaar niet meer. De Engelse theoloog, emeritus rector van All Souls Church in Londen, trok zich in 2007 terug uit de openbaarheid. Hij verhuisde naar een bejaardenwoning voor anglicaanse geestelijken in Zuid-Engeland. In zijn agenda stond nog één afspraak: een lezing voor de Keswick Convention, in juli dat jaar. Zijn laatste publieke optreden wijdde Stott aan het „worden als Christus.”

De navolging van Christus is ook het onderwerp van Stotts laatste boek: ”The radical disciple” (Inter-Varsity Press, Nottingham). Een radicale discipel van Jezus Christus vertoont volgens hem ten minste acht karaktertrekken: hij is niet gelijkvormig aan de wereld maar lijkt op Christus. Zijn leven kenmerkt zich door evenwichtigheid en geestelijke volwassenheid, eenvoud en zorg voor de schepping. De radicale discipel is afhankelijk en gelooft in het leven, dwars door de dood heen.

Pelgrimsreis

De belangrijkste gevaren voor een heilig leven ziet Stott in pluralisme, materialisme en ethisch relativisme. Tegenover mensen die zeggen dat alle levensbeschouwingen gelijk zijn, moeten christenen blijven benadrukken dat Christus uniek is. Hij is de enige Weg tot behoud. „We kunnen spreken over Alexander de Grote, Karel de Grote en Napoleon de Grote, maar niet over Jezus de Grote. Hij is niet de Grote – Hij is de Enige.”

Christenen luisteren te weinig naar de woorden van Jezus om geen schatten op aarde te verzamelen, vindt Stott. Of naar Job, die al zijn bezittingen verloor en zei: „Naakt ben ik uit de moederschoot gekomen, en naakt zal ik daarheen wederkeren.” „Het leven op aarde is een korte pelgrimsreis tussen twee momenten van naaktheid. We doen er daarom wijs aan ‘licht’ te reizen. We zullen niets mee kunnen nemen.”

Christenen dienen zo’n levensstijl te ontwikkelen dat ze meer geld kunnen weggeven. Bij discipelschap hoort het vermijden van verspilling en buitensporige uitgaven aan persoonlijke verzorging, kleding, huisinrichting, reizen en kerkgebouwen.

Niet alleen het materialisme, ook het relativisme sijpelt de kerk binnen, zegt Stott. Veel christenen zijn in verwarring of er nog absolute waarheden bestaan, bijvoorbeeld op het gebied van huwelijk en seksualiteit. „Zelfs in sommige kerken wordt ongehuwd samenwonen wijd gepraktiseerd.”

Geestelijke volwassenheid

Een belangrijk kenmerk van radicaal discipelschap is geestelijke volwassenheid in Christus. Christenen kunnen groeien in het geloof door het bestuderen van de Bijbel – „want kennis van de Schrift is kennis van Christus.” Het principe van discipelschap is volgens Stott helder: „Hoe slechter ons zicht op Christus, hoe slechter ons discipelschap; hoe rijker ons zicht op Christus, hoe rijker ons discipelschap.”

Ook zorg voor de schepping hoort bij de navolging van Christus, aldus Stott. Die mag niet slechts een hobby zijn van het rijke Westen of van een groep enthousiaste vogelspotters of bloemenliefhebbers. „Zorg voor de schepping is een opdracht voor alle christenen”, stelt de theoloog.

Aarde

Volgens Stott vullen de teksten „de aarde is van de Heere” (Psalm 24:1) en „de aarde heeft Hij de mensenkinderen gegeven” (Psalm 115:16) elkaar aan. „Dit betekent niet dat Hij de aarde aan ons heeft overgedragen –in die zin dat Hij Zijn rechten heeft opgegeven– maar eerder dat hij ons de verantwoordelijkheid heeft gegeven de aarde voor Hem te bewaren 
en te ontwikkelen.”

De meest kenmerkende houding van een radicale discipel is afhankelijkheid, stelt Stott. Zelf leerde hij wat dat betekende toen hij in 2006 thuis struikelde en zijn heup brak. „Ik kon me niet bewegen, laat staan dat ik overeind kon komen. Ik was volkomen afhankelijk geworden van anderen”, schrijft Stott.

Het is een Bijbelse opdracht om elkaars lasten te dragen. „Soms hoor ik oude mensen, ook christenen, zeggen: „Ik wil anderen niet tot last zijn. Ik ben gelukkig met het leven zolang ik voor mezelf kan zorgen, maar zodra ik anderen tot last word, kan ik beter sterven.” Maar dat is niet goed. We zijn allemaal gemaakt om een last voor anderen te zijn.”

Ook Christus wist wat afhankelijkheid was. Hij werd geboren als een baby, afhankelijk van Zijn moeder, en stierf aan het kruis. „En als afhankelijkheid de God van het heelal paste, dan past het ons zeker.”

Bibliotheek

In het naschrift (”farewell!”) van ”De radicale discipel” onthult Stott wat er na zijn dood gaat gebeuren met zijn bibliotheek: van elk boek en artikel komt een exemplaar in de Lambeth Palace Library in Londen te liggen, waar ze toegankelijk worden gemaakt voor onderzoekers.

De royalty’s van Stotts boeken gaan naar de stichting Langham Literature, die literatuur ter beschikking stelt aan christenen in arme landen. Want boeken zijn „een vaak verwaarloosd genademiddel.”