Noodhulp Kirgizië komt op gang
BISJKEK (ANP) – De situatie in het zuiden en westen van Kirgizië was dinsdag wat rustiger dan afgelopen dagen, maar datzelfde geldt niet voor de stroom vluchtelingen. Inmiddels zijn er 200.000 binnenlandse vluchtelingen in Kirgizië, bovenop de 75.000 mensen die veiligheid zochten in Oezbekistan. Duizenden Oezbeekse vluchtelingen probeerden dinsdag tevergeefs de inmiddels gesloten grens met Oezbekistan over te steken uit angst voor het etnische geweld dat het zuiden van Kirgizië sinds donderdag in zijn greep heeft.
De noodhulp voor de vluchtelingen is inmiddels op gang gekomen. De Europese Unie heeft 5 miljoen euro beschikbaar gesteld. Het geld gaat naar hulporganisaties die zorgen voor basisvoorzieningen als water, voedsel, medicijnen en onderdak.
VN-vluchtelingenorganisatie Unhcr heeft een luchtbrug ingesteld vanaf Dubai, waar woensdag de eerste vrachtvliegtuigen met hulp voor de vluchtelingen vertrekken. In totaal 240 ton aan tenten, dekens, slaapmatten en kookgerei gaat naar het zuiden van Kirgizië. Ook VN-wereldvoedselprogramma WFP heeft een noodhulpoperatie op touw gezet. Rusland stuurt woensdag humanitaire hulp en het Nederlandse Rode Kruis heeft een rekeningnummer –6868– opengesteld voor de slachtoffers.
Het geweld in Kirgizië, dat al aan minstens 170 en mogelijk duizend mensen het leven heeft gekost, is niet zozeer veroorzaakt door etnische verschillen maar door klassenverschillen. Dat stelt onder meer Centraal-Azië-expert en professor Alexander Cooley. Oezbeken zijn veelal geslaagde ondernemers, wat geleid heeft tot verontwaardiging bij de arme Kirgizische meerderheid in de voormalige Sovjetstaat. Tegelijkertijd voelden de Oezbeken zich ondervertegenwoordigd bij de overheid.
De interim-regering vreest dat het geweld zal overslaan naar de hoofdstad Bisjkek. De VN-Veiligheidsraad heeft de autoriteiten daarom opgeroepen de orde in het land snel te herstellen. De interim-regering van Kirgizië heeft laten weten dat een nationaal referendum over een grondwetswijziging op 27 juni in elk geval doorgaat. De volksraadpleging moet de weg vrijmaken voor parlementaire verkiezingen in oktober. Verder trokken de machthebbers een verzoek in voor een Russische vredesmacht, nu de situatie kalmer leek.
Volgens de VN-mensenrechtenraad is het geweld niet spontaan ontstaan, maar was het goed georganiseerd. Het geweld lijkt te zijn begonnen met vijf tegelijktijdige aanslagen van mannen met bivakmutsen en geweren in de zuidelijke stad Osj. Volgens interim-vicepresident Almazbek Atambajev van Kirgizië heeft de zoon van de in april afgezette president Koermanbek Bakijev, Maxim, het geweld gefinancierd. Maxim Bakijev werd maandag gearresteerd in Groot-Brittannië. Kirgizië heeft om zijn uitlevering gevraagd.
