Dat bleek vrijdag tijdens een symposium aan de Vrije Universiteit (VU) in Amsterdam rond het werk van prof. dr. Larry Hurtado, hoogleraar Nieuwe Testament aan de universiteit van Edinburgh. De bijeenkomst was georganiseerd door het Centrum voor Evangelicale en Reformatorische Theologie (CERT) uit Amsterdam in samenwerking met de Evangelische Theologische Faculteit (ETF) in Heverlee (België).

Veel historisch-kritische exegeten denken dat de verering van Jezus als God een gevolg is van de ontmoeting tussen de eerste christelijke gemeenten en het Griekse filosofische denken. Prof. Hurtado is een van de hedendaagse nieuwtestamentici die deze visie onder een diepgaande kritiek hebben gesteld. Hij doet dat niet zozeer met theologische als wel met historische argumenten.

Opstanding

Dr. Boris Paschke, postdoctoraal onderzoeker en docent aan de ETF, haakte aan bij prof. Hur­tado’s concept van een „binitarisch” patroon in de verering van Jezus als God. Jezus wordt als God vereerd, maar tegelijkertijd komt die verering niet in mindering op de verering van God als God de Vader. Aan de hand van verschillende passages uit het Mattheüsevangelie en latere apocriefe boeken benadrukte dr. Paschke dat het binitarische patroon gepaard gaat met vormen van verering van Jezus die de rol van de Vader helemaal naar de achtergrond lijken te drukken. Dan lijkt Jezus de enige God, ten koste van God de Vader.

Dr. Rick Benjamins, universitair docent aan de Protestantse Theologische Universiteit (vestigingen Utrecht en Leiden), benaderde prof. Hurtado’s werk vanuit systematisch-theologisch perspectief. Prof. Hurtado voert de overtuiging van de eerste christenen over de godheid van Jezus terug tot een „ervaring”, maar wat voor soort ervaring was dat? Belangrijk is, aldus dr. Benjamins, dat de ervaring die de eerste christenen hadden van de opgestane Heere, niet losstaat van henzelf. „Anders is de opstanding alleen een bovennatuurlijk gebeuren.”

Persoonlijk

Prof. Hurtado ging in op het nieuwtestamentische spreken over God de Heilige Geest, mede in relatie tot Christus. Hij wees erop hoe vaak het Nieuwe Testament over de Heilige Geest als een Persoon spreekt, veel meer en persoonlijker dan in het Oude Testament of de Dode Zeerollen.

Het Nieuwe Testament legt ook een nauwe relatie tussen de Heilige Geest en Christus, aldus de hoogleraar. De Heilige Geest wordt soms expliciet beschreven als de Geest van Christus, iets wat nergens in het jodendom van de eerste eeuw lijkt voor te komen.

Dr. Arie Zwiep, docent Nieuwe Testament aan de VU en de Christelijke Hogeschool Ede, vroeg zich af wat de tekst „God heeft hem tot een Heere en Christus gemaakt” (Handelingen 2:36) betekent. Het lijkt erop, zei dr. Zwiep, alsof God Jezus pas na de opstanding tot Heere en Christus heeft gemaakt. Toch spreekt de schrijver van Handelingen, Lukas, ook in zijn eerder verschenen Evangelie al over Jezus als Heere en Christus. Hij deed dat vanuit het geloof in de Heere, Die zou opstaan.

Verder sprak dr. Bas van Os, nieuwtestamenticus en voorzitter van CERT.