Prof. dr. W. Verboom zoekt een derde weg, vanuit het geloof dat de Heilige Geest middellijk werkt. „Dus niet per concessie, maar per confessie.”

Woensdag belegden het hoofdbestuur van de Gereformeerde Bond (GB), de Hervormd Gereformeerde Jeugdbond (HGJB) en het Edese Instituut voor Gemeenteopbouw en Theologie een conferentie over ”Kansen voor de catechese”. Directe aanleiding was dat de werkgroep catechese van de HGJB vorig jaar signalen opving dat op diverse plaatsen de catechese zich in een crisis bevindt. Concreet noemde prof. Verboom een terugloop van het aantal catechisanten, ordeproblemen en mede daardoor demotivatie van catecheten.

Algemeen secretaris van de GB, drs. P. J. Vergunst, constateerde dat de conferentie deel uitmaakt van een bezinnings- en vormingsproces waaraan veel behoefte bestaat. Wellicht komt er een regionaal opgezet vervolg.

Prof. Verboom, hoogleraar vanwege de GB in Leiden en docent catechetiek, ziet als derde weg het streven naar „bevindelijke catechese. Vanuit de cultuur speelt beleving in het leven van de catechisanten een grote rol. Het is tegelijk ook een dimensie van het christelijk geloof. Je hebt daarin een aanknopingspunt. De inhoudelijke invulling van de beleving vindt in de catechese niet plaats vanuit de cultuur, maar vanuit het Woord. Kennis los van bevinding brengt niet dicht bij de catechisanten, terwijl de catechese gericht is op bevindelijk leven met God.”

Tijdens de forumbespreking vulde drs. M. van Campen, docent aan de Christelijke Hogeschool Ede, aan dat in geloofsbevinding een kritische notie zit ten aanzien van de belevingscultuur. „De hang naar beleving in onze cultuur is vaak individualistisch, ze kent de weg van de zelfverloochening niet. Het nochtans van het geloof, dat tegen de ervaring in bouwt op Gods beloften, is afwezig.”

In een workshop over pastorale catechese onder leiding van ds. G. Wassinkmaat kwam aan de orde dat een pastorale relatie met jongeren nodig is om op andere momenten iets over te kunnen brengen. „Het geestelijk welzijn van de catechisant moet zwaar wegen. Daarom is het gezond op zijn tijd in de spiegel te kijken met een gezonde dosis zelfkritiek. Je mag niet laten merken dat je iemand irritant vindt. Bid om geduld en ontferming.”

Aan de orde kwam dat veel jongeren op 14- of 15-jarige leeftijd weerbarstig materiaal vormen. Gepleit werd voor nuchterheid in dat opzicht. De deelnemers vonden het belangrijk dat jongeren plekken hebben waar ze, als ze daar behoefte aan hebben, echt terechtkunnen. Opdringen helpt niet; ze moeten zelf komen. De catecheet moet er wel open voor staan. Met het oog op de mogelijkheden daartoe kwam de wenselijkheid van pauzes tussen de lessen, van kleine groepen en van een catecheseteam ter sprake.

Drs. Van Campen liet in een workshop zien hoe je als catecheet gebruik kunt maken van diverse werkvormen. Diversiteit was volgens hem niet van vandaag of gisteren. Oude schrijvers als Fr. Ridderus maakten bijvoorbeeld liederen om de lesinhoud beter in te prenten. „In het schoolonderwijs maken docenten veel gebruik van andere werkvormen, zodat jongeren ermee vertrouwd zijn.”

De Edese docent maakte aan de hand van het thema ”bekering” concreet hoe je bepaalde werkvormen kunt hanteren. Met behulp van een schilderij van Rembrandt, waarop de vader de verloren zoon in zijn armen sluit, kon gepeild worden wat catechisanten zich voorstelden bij het thema.

Van Campen: „Jonge pubers zijn vaak gesloten over zichzelf. Door ze uitroep- en vraagtekens te laten plaatsen in de marge van het bijbelgedeelte, kun je ze aan het praten krijgen. Wat viel hen daar op? Stellingen over wat bekering is, leveren hetzelfde effect. Diversiteit in werkvormen zorgt voor betere verwerking en meer bewustwording. Zowel catecheet als catechisanten levert het veel vreugde op.”

Uit onderzoek is overigens gebleken, zo stelde een aanwezige, dat belangrijker dan de werkvorm is hoe je als catecheet voor de groep staat: „Stijl en authenticiteit spelen een grote rol.”