Wellink noemt zorg een tikkende financiële bom
President N. Wellink van De Nederlandsche Bank noemt het Nederlandse zorgstelsel een „tikkende financiële tijdbom.” De overgang naar een nieuw stelsel voor de gezondheidszorg de controle op de financiën dreigt volgens hem verloren te gaan.
„Hét probleem voor de Nederlandse economie is dat de zorg een groot financieel probleem wordt”, aldus Wellink vanmorgen in Het Financieele Dagblad. De bankpresident vreest dat het nieuwe kabinet de invoering van een nieuw stelsel van ziektekostenverzekering uitstelt tot 2006.
In de overgangsfase kan de regering weinig doen om de kosten van het huidige stelsel binnen de perken te houden. Doordat burgers in rechtszaken op wachtlijsten met succes „een recht op zorg” hebben geclaimd, kan het kabinet weinig doen aan de kostenstijging.
Wellink noemt het een onbalans in de Nederlandse economie dat er in 2002 40.000 nieuwe banen in de zorg zijn bijgekomen om zo te proberen de wachtlijsten weg te werken. Dat was meer dan in de economie als geheel. Hij wees erop dat de hoeveelheid verleende zorg in 2002 met 9 procent is toegenomen, na een volumegroei van 7 procent in 2001.
„Er zijn elementen van oncontroleerbaarheid in het huidige systeem die er op korte termijn uit moeten”, stelde Wellink. „Het is een sector die zelfstandig uit de hand aan het lopen is. Dit staat los van het begrotingstekort en los van de 14,5 miljard euro die een volgend kabinet moet bezuinigen.” Hij zei een verhoging van de ziektekostenpremies in de huidige omstandigheden een probleem te vinden.
Wellink suggereerde een kleiner pakket van zorg als alternatieve oplossing om de kosten voor de gezondheidszorg in de hand te houden, of manieren om de efficiency te vergroten.
Hij vindt het mede om de situatie in de zorg belangrijk dat de formatie van een nieuw kabinet zo weinig mogelijk tijd in beslag neemt. Zo kan de nieuwe regering proberen de problemen aan te pakken.
De DNB-president nam alvast een voorschot op eventuele maatregelen. „Wellicht moet het pakket van diensten er in de toekomst anders uitzien.” Daarbij kan volgens hem gekeken worden naar de eigen bijdrage. Verder denkt Wellink dat de efficiency in de zorg kan worden doorgelicht.
De overheidsfinanciën zijn volgens de DNB-president dramatisch verslechterd. „Het onderliggende begrotingstekort -gecorrigeerd voor de stand van de conjunctuur- zal in 2004 toenemen, terwijl de Europese Commissie zegt dat dit structurele tekort moet worden verlaagd. In 2004 zijn dus inspanningen nodig om het tekort niet te laten oplopen.” Aangezien een aantal mogelijke bezuinigingsmaatregelen een lang invoertraject heeft, in de vorm van nieuwe wet- en regelgeving, zouden die inspanningen eigenlijk onmiddellijk moeten beginnen, oordeelde hij.
Verder zei Wellink zich „best enige zorgen” te maken over de toekomstige prijsontwikkeling op de Nederlandse huizenmarkt. Hij constateerde dat momenteel een correctie van de prijzen in het hogere segment van de markt aan de gang is. „Prijsdalingen aan de onderkant van de huizenmarkt zullen beperkt zijn door één tegenkracht: er is een grote schaarste aan woningen”, aldus Wellink. Het risico dat banken schade oplopen doordat gezinnen hun hypotheek niet langer zouden kunnen financieren, achtte hij bescheiden: „Mensen moeten toch wonen. Misschien dat ze minder snel verhuizen.”