„Stel dat Turkije Noord-Irak binnenvalt en wij zouden als reactie daarop onze Patriots terugtrekken. Je moet er toch niet aan denken dat Saddam Hussein dan een Scud met chemische lading afvuurt op Turkije en er 100.000 doden vallen, terwijl wij daar de dag ervoor de bescherming hebben weggehaald”, zei minister Kamp van Defensie donderdag tijdens een debat in de Tweede Kamer.

Ook minister De Hoop Scheffer (Buitenlandse Zaken) was zeer terughoudend over het terugtrekken van Patriots, terwijl hij tegelijkertijd zijn grote zorgen uitsprak over een mogelijke Turkse invasie in Noord-Irak. Zware diplomatieke druk van een aantal landen, waaronder Nederland, en van de Verenigde Staten en binnen de NAVO heeft tot gevolg gehad dat Turkije nog geen aanstalten maakt om Irak binnen te trekken. „De territoriale integriteit van Irak moet gehandhaafd blijven”, zei De Hoop Scheffer.

Hij voelde ook niets voor een voorstel van D66 om Turkije het EU-lidmaatschap te onthouden als straf voor een eventuele invasie. „Dat is een dreigement dat je nooit kunt waarmaken. Het is een slag in de lucht”, aldus De Hoop Scheffer.

In het debat bleek opnieuw dat het kabinet zich verzet tegen een langdurig Amerikaans bestuur van Irak. De Hoop Scheffer meldde de Kamer dat hij dat ook tegen de Amerikaanse ambassadeur in Nederland heeft gezegd. Na het einde van de oorlog moet er zo snel mogelijk een resolutie van de VN-Veiligheidsraad komen die een VN-bestuur in Irak en de wederopbouw van het land mogelijk maakt.

De Kamer maakte na de uitgebreide excuses van minister Kamp van Defensie afgelopen zaterdag geen groot punt meer van de aanwezigheid van overste Blom op de persconferentie van de Amerikaanse generaal Franks. Kamp beloofde bovendien dat de mankracht op het Defensie Crisis Beheersingscentrum wordt versterkt. Dat moet het onmogelijk maken dat militairen door te grote drukte „hun politieke antenne” tijdelijk verliezen.

Wel bleef er, net als in het kamerdebat van vorige week, veel kritiek op het in de ogen van veel kamerfracties halfslachtige kabinetsstandpunt van wel politieke steun maar geen militaire bijdrage. Minister Kamp gaf toe dat het „niet het meest heldere besluit is dat we ooit hebben genomen.” Maar hij bleef erbij dat het wel het juiste besluit was, zeker met het oog op de „bestendigheid van kabinetsbeleid” bij de komst van een CDA/PvdA-kabinet.

Veel partijen probeerden tijdens het debat nog een vinger te krijgen achter het compromis dat CDA en PvdA maandag in de formatie sloten over Irak, en waarover ze daags erna weer verschilden van opvatting. VVD-kamerlid Van Aartsen waarschuwde voor de „verdonnerisering” van het buitenlands beleid. „Gaat u nu elke keer naar de onderhandelingstafel om een ingewikkeld compromis te sluiten en komt er daarna van beide kanten weer uitlegkunde, of regeert de regering?” zo vroeg hij.

Vooral PvdA-kamerlid Koenders werd aangevallen op zijn standpunt dat de PvdA VN-resolutie 1441 aanvaardt als feitelijke grondslag voor de oorlog, terwijl hij nog altijd vermijdt de oorlog rechtmatig te noemen. „Dat is dus een nonsenszin”, luidde het verwijt dat SGP-kamerlid Van der Staaij hem maakte.