Tot en met donderdag hadden zo’n 25 reisbedrijven voor hun personeel werktijdverkorting aangevraagd, aldus het ministerie van Sociale Zaken. De werknemers hebben minder te doen, omdat Nederlanders de afgelopen weken minder zonvakanties hebben geboekt door de onzekere situatie. Veel luchtvaartmaatschappijen, waaronder KLM, hebben hun dienstregelingen ingrijpend aangepast wegens de dalende passagiersaantallen als gevolg van de oorlog. Martinair vliegt voorlopig gewoon door naar bestemmingen in het Midden-Oosten. De onderneming vervoert alleen vracht naar de regio. Transavia voert onder meer vluchten uit naar Egypte en Turkije en is vooralsnog niet van plan deze te annuleren.

Delft Instruments, fabrikant van apparatuur voor de medische sector en de industrie, moet de levering van niveaumeters voor tankopslagplaatsen aan Irak uitstellen. Dochteronderneming Enraf zou de meetapparatuur leveren onder de vlag van de Verenigde Naties. Het uitstel heeft geen financiële gevolgen voor Delft Instruments, zei bestuursvoorzitter E. de Groot donderdag.

Veel andere ondernemingen in Nederland leken donderdag aanvankelijk te gaan profiteren van de oorlog. Olie werd namelijk plots veel goedkoper, wat de kosten voor veel bedrijven zou verlagen. In de loop van de dag werd de olie echter weer even duur als voor het eerste bombardement in Irak.

De aandelenkoersen reageerden donderdag niet sterk op de eerste bombardementen. De AEX-index in Amsterdam sloot 1,1 procent lager op 269 punten. De koersen waren in de voorgaande dagen al sterk gestegen, toen de verwachting groeide dat de strijd snel gestreden zou zijn.

Beleggers raakten echter teleurgesteld door de toespraak van de Amerikaanse president Bush gistermorgen. „Zijn verhaal dat de oorlog wel eens langer zou kunnen duren dan verwacht, is teleurstellend”, zei een beursanalist.

De oorlog lijkt verder weinig bedrijven in Nederland te raken. In Irak zelf waren tot voor kort hooguit zeventig bedrijven aan het werk. Zij zijn grotendeels vertrokken of hebben zich goed voorbereid.

Ondernemersorganisaties VNO-NCW en Transport en Logistiek Nederland (TLN) kregen donderdag weinig vragen van ondernemers over de oorlog met Irak. „Ondernemers lijken zich de afgelopen weken goed te hebben voorbereid op de acties in Irak”, aldus een woordvoerder van VNO-NCW. Een speciale infolijn voor ondernemers werd niet vaak gebeld.

Volgens TLN rijden Nederlandse transporteurs toch al amper naar Irak. Dat heeft alles te maken met het handelsembargo van de afgelopen jaren. Wel adviseert TLN de leden om voorzichtig te zijn met transportritten naar en uit Turkije, met name Oost-Turkije.

De oorlog leidde donderdag wel tot extra beveiliging bij Amerikaanse bedrijven in Nederland. GE Plastics en GE Specialty Chemicals in Bergen op Zoom, waar 1600 mensen werken, hebben ”code oranje” ingesteld. „We willen geen paniek zaaien, maar we zijn nu alles aan het controleren om ons voor te bereiden op het ergste”, zei directeur logistiek P. van den Eijnden.