De hoogleraar theologie van de religie aan de Universiteit van Tilburg sprak woensdagavond voor het CSFR-dispuut Ichthus in Rotterdam. Samen met prof. dr. G. C. den Hertog, hoogleraar systematische theologie aan de theologische universiteit Apeldoorn, gaf hij een lezing over het Koninkrijk van God.Het Koninkrijk van God is volgens prof. Borgman geen project en is niet bereikbaar via een stappenplan. „Het Koninkrijk is er. Het is aanwezig. Het is geen doel. Leven in de nabijheid van het Koninkrijk is leven in verwachting van het nog goeddeels onbekende.”

De nabijheid van het Koninkrijk kleurt het heden. „Het maakt dat er in de wereld hoop aanwezig is. Wat ons ook overkomt, het staat in het licht van Gods toekomst die ons is beloofd.”

Dat Koninkrijk zorgt niet voor angst, maar mag worden omarmd, aldus prof. Borgman. Anderzijds relativeert het ook een overspanning verwachting. „Het is geen bouwwerk waarvan wij een steentje zijn. Het is evenmin een programma. Het Koninkrijk kunnen we niet maken of organiseren. Het is van een andere orde dan wat ons maatschappelijk aandient.”

De hoogleraar stelde dat in al het goede dat wij doen en dat ons overkomt, Gods Koninkrijk reëel naar ons toekomt, „al kunnen we het niet kwantificeren.”

Koud water

Volgens prof. Den Hertog kan het Koninkrijk van God niet platoons worden opgevat: het mag niet tot het innerlijke worden beperkt. „Het Nieuwe Testament zegt niet dat het Koninkrijk innerlijk is, maar dat het verborgen is. Het is verborgen voor wie kijkt met ogen die letten op macht, invloed, status, denkkracht en wat ook maar imponeert.” Het Koninkrijk, zo zei de Apeldoornse hoogleraar, is niet iets van „mouwen opstropen. Het is God die werkt.”

Het doel van het menselijk handelen in het licht van het Koninkrijk heeft de mens niet volledig in de hand, aldus prof. Den Hertog. „Een beker koud water, een gevangene bezoeken en een zieke niet alleen laten, is al heel wat. Het is niet die ene daad op zichzelf, maar het is een doorbreking van een leven dat om zichzelf cirkelt. Dat de liefde van Christus erin is, moet Hij Zelf zeggen en Hij moet die daad zegen meegeven. Hij alleen kan Zijn Koninkrijk langs die weg gestalte geven. Zo is het Koninkrijk onder ons. Het breekt zich baan, maar we krijgen het niet in de greep. Het gaat om Gods handelen. Hij gooit onze cirkels door elkaar. Hij leert ons met andere ogen naar de dingen kijken.”

Gebiedende wijs

Stuurt het Koninkrijk het menselijk handelen dan aan, vroeg een van de studenten. Prof. Den Hertog: „De gebiedende wijs van diverse werkwoordsvormen in het Nieuwe Testament, zoals wórd gereinigd, wórd verzoend met God en wórd vervuld met de Geest, is in deze passieve vorm een verwijzing naar God. Het doet ons beseffen dat we niet naar onze mogelijkheden en onmogelijkheden moeten kijken, maar naar Hem.” De gebiedende wijs drukt ook uit dat het Koninkrijk zich eens en voorgoed in deze wereld heeft gevestigd.

Ten slotte noemde prof. Den Hertog deze gebiedende wijs in de passieve vorm een appel tot een vernieuwd leven. „Het is niet een leven waarbij de kracht en de richting uit mijzelf of uit deze wereld moet komen. Het is een leven waarin het erom gaat alles uit Christus te verwachten. Op deze wijze delen wij in Gods Koninkrijk en kunnen de krachten ervan in ons baan breken.”