Turkse justitie laat meer militairen oppakken
In verband met een onderzoek naar plannen voor een staatsgreep zeven jaar geleden, hebben de Turkse autoriteiten opnieuw militairen laten aanhouden. De arrestaties kunnen de verhoudingen tussen de eerder als onaantastbaar geldende strijdkrachten en de conservatief–islamitische regering van premier Recep Tayyip Erdogan verder belasten.
De politie hield achttien militairen aan wegens een vermeende samenzwering die in 2003 tot een coup had moeten leiden tegen de sinds 2002 regerende Partij voor Rechtvaardigheid en Ontwikkeling (AKP) van Erdogan. Van de groep verdachten zijn er zeventien in dienst. Maandag waren al 49 veelal zeer hooggeplaatste (ex–)officieren opgepakt.Van die groep zitten inmiddels 33 personen, onder wie admiraals en generaals, in voorlopige hechtenis. Een generaal en de voormalige bevelhebbers van marine en luchtmacht waren donderdag na verhoor vrijgelaten zonder aanklacht.
De verdachten zouden de Operatie Balyoz (Mokerhamer) hebben beraamd om de AKP ten val te brengen. Door bomaanslagen op moskeeën te plegen en de spanning met buurland en aartsvijand Griekenland op te voeren, zouden ze de Turkse samenleving hebben willen ontwrichten. In de onrust zouden de militairen dan een staatsgreep plegen om orde en gezag te herstellen, zoals zij eerder al burgerregeringen opzij schoven.
De strijdkrachten zien zich als hoeder van de grondwettelijke scheiding tussen religie en staat. Zij vrezen dat Erdogan van Turkije een strikt islamitische staat wil maken. De premier op zijn beurt wil de rol van het leger in de samenleving terugdringen, mede om toe te kunnen treden tot de Europese Unie (EU).
Erdogan waarschuwde vrijdag dat niemand boven de wet staat. „Zij die achter gesloten deuren plannen beramen om de wil van de natie te verpletteren, zullen vanaf nu rekenschap moeten afleggen voor de rechter", fulmineerde hij voor partijgenoten.
De belangrijkste Turkse onderhandelaar voor de EU–toetreding, Egemen Bagis, verwierp suggesties dat de arrestatiegolf van militairen de toetreding van Turkije tot de unie schaadt. Hij noemde de situatie in zijn land een proces van europeanisering en normalisatie.
„Wanneer er pogingen zijn een democratisch gekozen regering omver te werpen, of wanneer daar geruchten over de ronde doen, dan beginnen onafhankelijke aanklagers zaken en kunnen personen worden ondervraagd en vastgezet of vrijgelaten", verklaarde de topdiplomaat.
Volgens hem zijn de arrestaties juist een teken dat Turkije klaar is voor de EU. Het zou volgens hem de omgekeerde wereld zijn als mensen konden wegkomen met pogingen een democratisch gekozen regering omver te werpen.
Turkije is sinds 2004 kandidaat voor toetreding tot de EU, maar de voortgang verloopt sindsdien traag. Volgens Bagis zijn de hervormingen in 2013 voltooid.