Al eeuwen is er behoefte aan het opnieuw tot zich nemen van preken. Prekenboeken van Augustinus, Luther, oudvaders, Spurgeon en andere predikanten zijn gedrukt en herdrukt.Toen kwamen de bandopnamen. Aanvankelijk was er een zekere huiver voor die moderne techniek. Kon en mocht je zoiets heiligs als een eredienst wel vastleggen op een geluidsdrager? Die discussie verstomde snel toen bleek voor hoeveel luisteraars dergelijke opnamen tot zegen waren. Het cassettebandje en de cd volgden.

Internet zorgde voor de volgende stap. Het web biedt niet alleen kansen aan de duivel, maar ook aan het Evangelie, zo ontdekten verschillende christenen.

De eerste jaren verschenen op het wereldwijde web vooral preken in gedrukte vorm. Al snel kwamen er ook audiobestanden van opnamen beschikbaar: lezingen, toespraken en preken. Vervolgens verschenen video’s.

Het web biedt er alle ruimte voor. Preken uit de breedte van kerkelijk Nederland zijn er –voor een deel live– te beluisteren of te downloaden.

Veel van de prekensites zijn ontstaan uit idealisme. De anonieme initiatiefnemers van downloadpreken.nl verwoorden het zo: „Dit initiatief is tot stand gekomen vanuit een verlangen om de rijkdom van de prediking van Gods Woord, die we zelf op het internet mochten ontdekken, te delen met andere jongeren en ouderen. We spreken de bede uit dat de Heere deze preken wil gebruiken om Zijn Koninkrijk uit te breiden en het geloof van Zijn kinderen te verdiepen.”

Andere bouwers van preken­sites willen er vooral voor zorgen dat mensen thuis naar kerkdiensten met een hoge geluidskwaliteit kunnen luisteren. Klaas-Jan Wieringa van www.audioserver.nl bijvoorbeeld begon zijn site vooral om kerken een kwalitatief goede vervanger voor het dure kerk­telefoonsysteem van KPN te bieden.

Het aantal preken van predikanten uit de gereformeerde gezindte op internet groeit snel. Sommige gemeenten en voorgangers zijn daarin heel open. Zo zijn alle preken van ds. G. J. Baan, predikant van de gereformeerde gemeente in Kapelle-Biezelinge, op het net te vinden. Andere predikanten aarzelen. Niet omdat zij de Boodschap niet aan iedereen willen laten horen, maar uit vrees voor misbruik binnen en buiten de kerk: ongewenste discussies over de inhoud en verknipte citaten in situaties waarbij er geen eerbied is voor de context.

www.audioserver.nl is opgericht om thuisluisteraars goedkoop aan een goed alternatief voor de kerktelefoon te helpen. Een aantal van de diensten en preken is daarom alleen te beluisteren met een inbelcode. Een groot aantal kerken heeft alle mogelijkheden (meeluisteren en downloaden) openstaan. Dat geldt vooral voor hervormde, hersteld hervormde en christelijke gereformeerde gemeenten. Zij waren ook het eerst actief op internet. Vooral preken van voorgangers in de (Oud) Gereformeerde Gemeenten (in Nederland) zitten achter een slotje. Audioserver heeft een groot en breed aanbod.

www.downloadpreken.nl is een site met meer dan 14.000 preken. De initiatiefnemers willen anoniem blijven. De preken op de site zijn van voorgangers die zich „voorzover wij weten” aan de „vijf punten van het calvinisme” houden.

www.gereformeerdegemeenteeindhoven.nl/preken.htm is een voorbeeld van een lokaal initiatief. Zo zijn er veel sites van plaatselijke gemeenten waarop op­namen van preken zijn te beluisteren.

www.kerkdienstgemist.nl is nauw verbonden met audioserver.nl. De recent gestarte site biedt de mogelijkheid om na enkele muisklikken een gehouden kerkdienst te beluisteren. Ook op deze site zit een deel van de bestanden achter een slotje, dat alleen door gebruikers met toestemming kan worden beluisterd.

www.meetingpoint.org is de site van de Stichting Reformatica. Er zijn voor „christenen ict-ondersteunende en opiniërende diensten” te vinden. Op de site staan ook altijd twee te beluisteren preken. Elke week wordt een van de preken vervangen door een nieuwe.

www.prekenweb.nl bevat preken (en enkele lezingen) van predikanten in de Gereformeerde Gemeenten. Het gaat om preken van bijna vijftig predikanten. Veel te beluisteren of te downloaden preken zijn van recente datum, maar andere zijn ouder, bijvoorbeeld uit de jaren 80. De bezoeker kan zoeken op Bijbeltekst, thema en predikant.

www.prekendiespreken.nl, www.kerken.com/afdelingen/preken.php en www.preken.nl zijn voorbeelden van verzamelpagina’s. Er is voor elk wat wils te vinden. Er zijn preken van rooms-katholieke priesters en evangelische oudsten te horen, maar ook van hervormde voorgangers.

www.Prekenweb.nl bestaat ruim vijf jaar. Op het webadres zijn 2000 preken en lezingen te vinden. De site ontstond nadat enkele enthousiaste mannen –„we hebben allemaal iets met de ict”– elkaar vonden rond de gedachte dat het mooi zou zijn preken via internet te kunnen beluisteren, zegt woordvoerder Gert-Wim Dubbeldam.

„We merkten dat er behoefte bestond aan het uitwisselen van preken. Er bestond en bestaat een levendige handel in. Wij wilden de preken echter vrij verspreiden. Verder vinden wij dat ook het gratis beschikbaar stellen van het Evangelie via de virtuele wereld onze plicht is. Zo is het gegroeid.”

De start was lastig, geeft Dubbeldam toe. „We wisten wel welke kant we op wilden, maar er bestonden nog veel bezwaren in de achterban, koudwatervrees.”

In dat opzicht is er in vijf jaar veel veranderd, constateert Dubbeldam. „Bij de start wilden veel predikanten niet meewerken. Nu is dat anders. We hebben van 42 predikanten en sprekers toestemming om hun preken of lezingen te plaatsen. Een aantal predikanten heeft het verzoek in beraad of is nog afwijzend. Maar vaak zeggen ze met een bezwaard hart nee, omdat ze de mogelijk­heden van preken op internet erkennen”, zegt Dubbeldam, die alle predikanten van de Gereformeerde Gemeenten heeft aangeschreven.

De keuze om alleen preken van voorgangers binnen de Gereformeerde Gemeenten te plaatsen is gemaakt om „vertrouwen” te winnen. „Deze lijn willen wij vasthouden.”

Het aantal bezoekers van de site is sinds de start gestaag gegroeid. „Lang zaten we op 2000 bezoekers per week. Inmiddels gaat het om 500 bezoekers per dag en in het weekend zijn er zelfs dagen met meer dan 1000 bezoekers.”

De bezoekers komen vooral uit Nederland, maar ook Nederlanders in het buitenland weten prekenweb te vinden. „Emigranten in Amerika en Canada bezoeken de site, maar ook mensen in China, Rusland, België, Denemarken, Frankrijk, Zweden en Zwitserland. De site is ook geliefd bij zendings­werkers, weten we.”

Uit de bezoekcijfers en reacties blijkt dat de site niet ‘concurreert’ met kerkdiensten, aldus Dubbeldam. „Voor de bezoekers zijn de preken op de site geen vervanging, maar een aanvulling. Zo wordt er veel op zondagavond ingelogd. Mensen luisteren dan graag naar een extra preek.”

Dubbeldam en zijn collega’s doen het werk graag. „De Heere toont dat Hij dit werk, het verspreiden van het Evangelie via internet, zegenen wil.”